Астероидпен соқтығыс туралы 43 қызықты факт

Астероидтар Жерге соқтығысқан жағдайда үлкен апаттар туғызуы мүмкін. Бұл тақырып тек ғылыми-фантастикалық фильмдерде ғана емес, шын өмірде де үлкен маңызға ие. Ғалымдар астероидтардың Жерге жақындау ықтималдығын зерттеп, олардың әсерін болжау үшін көп күш жұмсап жатыр. Мұндай оқиғалар тек теорияда емес, тарихта да орын алған, және олар болашақта да қайталануы мүмкін.

1. Астероидтар – Күн жүйесінің бастапқы материалынан қалған денелер.
2. Олардың көлемі бірнеше метрден жүздеген километрге дейін жетеді.
3. Жерге ең жақын үлкен астероидтардың бірі Апофис деп аталады.
4. Апофис астероиды 2029 жылы Жерге өте жақын қашықтықта ұшып өтеді.
5. Чиксулуб кратері 66 миллион жыл бұрын Жерге құлаған астероидтан пайда болған.
6. Бұл соқтығыс динозаврлардың жаппай жойылуына себеп болды.
7. Чиксулуб кратерінің диаметрі шамамен 150 км.
8. Қазіргі заманда мұндай көлемді астероидтың Жерге құлау ықтималдығы өте төмен.
9. 1908 жылы Тунгусск оқиғасы деп аталатын астероид немесе комета Сібірде жарылған.
10. Тунгусск жарылысы шамамен 2000 шаршы километр орманды жойды.
11. Жерге жақын объектілерді бақылау үшін NASA-ның «NEO» бағдарламасы бар.
12. NEOWISE телескопы Жерге қауіпті астероидтарды анықтау үшін пайдаланылады.
13. 2013 жылы Челябинскте метеориттің жарылысы болды.
14. Челябинск метеориті 1500-ден астам адамға жарақат келтірді.
15. Челябинск метеоритінің диаметрі шамамен 20 метр болған.
16. Астероидтар көбінесе Жер атмосферасына кіргенде жанып кетеді.
17. Тек ірі астероидтар Жер бетіне жетіп, үлкен әсер туғызуы мүмкін.
18. NASA 2022 жылы DART миссиясын астероидқа бағыттап соқтығыстырды.
19. DART миссиясы астероидтың траекториясын өзгертуге бағытталған алғашқы эксперимент болды.
20. DART миссиясының мақсаты астероидты Жерден аулаққа бағыттау болды.
21. Көптеген астероидтар белдеуінде орналасқан, ол Марс пен Юпитер арасындағы аймақ.
22. Белдеудегі ең үлкен астероид Церера болып табылады.
23. Церера – диаметрі шамамен 940 км болатын ергежейлі планета.
24. Кішкентай астероидтар Жерге әсер етпей-ақ өте алады.
25. NASA-ның Жерге жақын объектілер тізімі 1000-нан астам астероидты қамтиды.
26. Бүкіләлемдік астрономиялық бірлестік астероидтарға атау береді.
27. 1997 жылы астероидтар туралы алғашқы халықаралық конференция өтті.
28. Астероидтар көбінесе металл немесе тастан тұрады.
29. Кейбір астероидтарда су мұздары бар.
30. 2005 жылы Жапонияның «Хаябуса» миссиясы алғаш рет астероидтан үлгілерді қайтарды.
31. Астероидтардың соқтығысы жер қыртысында жаңа минералдардың пайда болуына себеп болды.
32. Мұндай минералдар тек соқтығыс аймақтарында ғана табылған.
33. Астероидтар Күн жүйесінің ерте даму кезеңінен қалған материалдарды сақтайды.
34. 2018 жылы NASA «OSIRIS-REx» миссиясын іске қосты.
35. OSIRIS-REx астероид Беннуге барып, одан үлгілерді алды.
36. Бенну астероиды Жерге қауіпті болуы мүмкін астероидтардың бірі.
37. Бенну шамамен 500 метр диаметрде және 2035 жылы Жерге жақын ұшып өтеді.
38. Астероидтардың соқтығысы климаттың өзгеруіне себеп болуы мүмкін.
39. Жер атмосферасына кіру кезінде астероидтар жылдамдықтарын шамамен 20-30 км/с дейін арттырады.
40. Астероидтардың соқтығысы Жер бетіндегі тіршілікті жойып жіберуі мүмкін.
41. 2020 жылы астероидтардан қорғану үшін халықаралық ұйымдар арасында келісім жасалды.
42. Жерге қауіпті астероидтардың траекториясын өзгерту үшін ядролық жарылыстар қолдану туралы ұсыныстар бар.
43. Халықаралық астероид күні жыл сайын 30 маусымда аталып өтеді.

Астероидтардың соқтығысы – Жер үшін нақты қауіп төндіретін табиғи құбылыстардың бірі. Ғылым бұл қауіпті зерттеп, болашақта мұндай апаттардың алдын алу жолдарын іздеуде. Адамзаттың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін ғарыштағы объектілерді мұқият бақылау және зерттеу аса маңызды.