Буддизм – әлемдегі ең көне және кең таралған діндердің бірі. Бұл діннің негіздері 5 ғасыр бұрын Үндістанда қалыптасқан және қазіргі таңда бүкіл әлем бойынша миллиондаған ізбасарлары бар. Буддизмнің терең философиясы мен тәлімдері көптеген мәдениеттердің өміріне ықпал еткен. Онымен танысқан сайын, оның әлемге көзқарасы мен адам өмірі туралы ойларының тереңдігіне таңғаласыз.
- Буддизмнің негізін қалаушы – Сиддхартха Гаутама, ол кейін Будда деп аталды.
- Будда Сиддхартха Гаутама б.з.д. 563-483 жылдары Үндістанның Лумбини деген жерінде дүниеге келген.
- Буддизмнің негізгі идеясы – өмірдің азаптарынан құтылу үшін нирванаға жету.
- Буддизмнің төрт негізгі ақиқаты – өмірдің азап шегуі, азаптың себебі, азаптан құтылу жолы және осы жолды ұстану жолы.
- Буддизмнің сегізтік жолы ақиқатқа жетудің жолын белгілейді, оған дұрыс түсінік, дұрыс шешім, дұрыс сөз, дұрыс іс-әрекет, дұрыс өмір сүру, дұрыс күш-жігер, дұрыс ойлау және дұрыс медитация жатады.
- Буддизмде карма ұғымы маңызды рөл атқарады, ол адамның әрекеттерінің салдары мен олардың болашақтағы өміріне әсер етуін білдіреді.
- Буддизмнің үш негізгі бағыты бар: Тхеравада, Махаяна және Ваджраяна.
- Тхеравада буддизмі «қарттардың жолы» деп аталады және негізінен Шри-Ланка, Таиланд және Мьянмада таралған.
- Махаяна буддизмі «үлкен көлік» деп аталады және Қытай, Жапония, Корея және Вьетнамда кең таралған.
- Ваджраяна буддизмі «алмазды көлік» деп аталады және Тибетте кең таралған.
- Будда төрт шындықты және сегіз жолды түсіндіру арқылы азаптан құтылудың жолын ұсынды.
- Буддизмде медитация маңызды рөл атқарады, ол адамның санасын тыныштандыруға және терең түсінікке жетуге көмектеседі.
- Будда Сиддхартха Гаутама 29 жасында дүниеден өткенде, ол нирванаға жетті деп саналады.
- Буддизмнің алғашқы әдебиетінің бірі – Пали Канон, ол Тхеравада буддизмінің негізі болып табылады.
- Буддизмнің ең басты ритуалдарының бірі – будда мүсіндеріне тағзым ету және оларға гүлдер мен тағы басқа сыйлықтар қою.
- Буддизмде Ретрит деген медитацияның арнайы кезеңдері бар, олар тыныштық пен ойлануға мүмкіндік береді.
- Буддизмде «Дхарма» – Будданың үйреткен жолы мен ілімдері.
- «Сансара» ұғымы – өмірдің қайталанатын циклін білдіреді, ол өмір мен өлімнің үздіксіз айналымын сипаттайды.
- Буддизмнің ілімі бойынша, әр адам өз әрекеттерінің нәтижесін өзі көреді, бұл карма заңына сәйкес келеді.
- Буддизмде монахтар мен монахиндер арнайы оқу мен тәртіпті ұстану арқылы рухани даму жолында жүреді.
- Буддизмнің негізгі ұғымдарының бірі – «Шуньята», ол бос орын немесе құбылыстардың мәнсіздігін білдіреді.
- Буддизмнің маңызды мәтіндерінің бірі – «Сутра», ол Будданың сөздері мен ілімдерін қамтиды.
- Буддизмде «Бодхисаттва» – нирванаға жетуді мақсат еткен және басқаларға көмек көрсетуге ниетті адам.
- Буддизмнің бір ерекшелігі – адамның өз болмысына жауапкершілігін сезінуі және өзінің ішкі әлемімен жұмыс істеуі.
- Буддизмде жыл сайын түрлі мерекелер өткізіледі, мысалы, Будданың дүниеге келген күні, ағартушылық күні және т.б.
- Буддизмде будда мүсіндерін үйде немесе храмда орналастыру арқылы медитация жасау дәстүрі бар.
- Буддизмнің философиясы бойынша, өмірдің мәні жеке тыныштық пен гармонияны табу болып табылады.
- Буддизмнің көптеген елдерде өзіндік ерекшеліктері мен салт-дәстүрлері бар, мысалы, Тибетте ерекше Ваджраяна буддизмі бар.
- Буддизмнің алғашқы мектептері Үндістаннан шығып, Азияның түрлі аймақтарына тарады.
- Буддизмнің ілімдерінде адамның санасын тазарту және ішкі үйлесімділікті сақтау маңызды болып табылады.
Буддизм әлемдегі ең әсерлі діндердің бірі болып табылады және оның ілімдері мен философиясы көпшіліктің өміріне ықпал етуде. Оның терең ойлары мен медитациялық тәжірибелері адамның рухани дамуы мен тыныштығына үлкен ықпал етеді. Буддизмнің әртүрлі бағыттары мен практикасы оның әмбебаптық және мәдени алуан түрлілігін көрсетеді.
