Мазмұны
Қазіргі заманда адамдардың көбі күнінің көп бөлігін компьютер алдында өткізеді. Офистік жұмыс, қашықтан оқыту, ақпарат іздеу немесе көңіл көтеру – бәрі де экранға ұзақ уақыт қарауды талап етеді. Мұндай әдет көзге артық жүктеме түсіреді, нәтижесінде құрғау, шаршау, бұлдыр көру немесе бас ауруы секілді белгілер пайда болады. Көз – адамның басты сезім мүшелерінің бірі болғандықтан, оның саулығын сақтау аса маңызды. Әсіресе, техникамен жұмыс істеу барысында қарапайым ережелерді сақтау көру қабілетін ұзақ жылдарға сақтап қалуға көмектеседі.
Компьютермен жұмыс істегенде көру қабілетінің нашарлау себептері
Көзге жүктеме түсіретін бірнеше фактор бар. Монитор жарық шығарады, ал мәтін мен кескіндерге үнемі назар аудару қажет. Сонымен қатар, адамдар экранға шоғырланғанда сирек жыпылықтайды, бұл көздің құрғауына әкеледі. Дұрыс емес жарық, экранның жайғасуы және ұзақ бір қалыпта отыру да көру қабілетіне әсер етеді.
Көз саулығын сақтау үшін пайдалы әдеттер
Көздің шаршауын азайтып, оны сау сақтау үшін мынадай пайдалы дағдыларды күнделікті әдетке айналдыру керек:
- бөлмедегі жарықты дұрыстап реттеу және шағылысты болдырмау;
- көздің құрғауын болдырмас үшін жиі жыпылықтау;
- ауа тым құрғақ болмауы үшін бөлмені жиі желдету;
- экран мен көз арасындағы қашықтықты кемінде 50 см ұстау;
- қажет болса, көк жарықты сүзетін арнайы көзілдіріктер пайдалану;
- әр 40–50 минут сайын аздаған үзіліс жасау;
- толықтай қараңғыда жұмыс істемеу;
- экран жарықтығын тым жоғарылатпау;
- мәтін мөлшерін көзге ыңғайлы етіп орнату.
Бұл қарапайым ережелер көзге түскен қысымды жеңілдетіп, көру жүйесіне зиян келуін азайтады.
Көзге арналған жаттығулар
Күнделікті көзге арналған жеңіл жаттығуларды орындау да пайдалы. Олар көз бұлшықеттерін босаңсытып, көру қабілетін жақсартады:
- «20-20-20» ережесі. Әр 20 минут сайын, 20 секунд бойы 6 метр (20 фут) қашықтықтағы затқа қараңыз. Бұл әдіс фокустық бұлшықеттің қысымын азайтады.
- Көзқарасты алшақ және жақын нысандарға ауыстыру. Алдымен алысқа, кейін жақынға, сосын қайтадан алысқа қараңыз. Мұны 10 рет қайталаңыз. Бұл жаттығу көздің аккомодациялық қабілетін күшейтеді.
- Көзді шеңбер бойымен айналдыру. Алдымен сағат тілі бағытымен, сосын кері бағытта баяу айналдырыңыз. Әр бағытта 5 реттен қайталаңыз. Бұл көздің ішкі сұйықтығының айналымын жақсартады.
- Жиі жыпылықтау. 30 секунд бойы жиі әрі жеңіл жыпылықтаңыз. Бұл жаттығу көздің ылғалдануына және құрғаудың алдын алуға көмектеседі.
Кей жаттығулардың алдында көзді 1 минутқа жұмып демалдыру да пайдалы. Бұл көздің қысымын азайтып, босаңсуына жағдай жасайды.
Жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру
Көздің шаршауын болдырмау үшін жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру маңызды. Қарапайым ережелерді сақтау арқылы жайсыздықты азайтуға болады:
- терезеден түсетін жарық тікелей экранға түспеуі керек;
- экран көз деңгейінде немесе сәл төмен орналасуы тиіс;
- жарықтық пен контрастты ыңғайлы етіп реттеңіз;
- құжаттарды оқығанда басты қатты еңкейтпеу үшін арнайы тіреуіштер пайдаланыңыз;
- жарық көздерін экранда шағылыс тудырмайтындай орналастырыңыз.
Кішкентай өзгерістердің өзі күнделікті жайлылық пен көз саулығына зор ықпал етеді.
Компьютермен ұзақ уақыт жұмыс істеуге тура келсе де, көздің саулығын сақтап қалу мүмкін. Белгіленген уақыт сайын демалыс жасау, жеңіл жаттығулар, дұрыс жарық және ыңғайлы орынды қолдану – көру мүшелерінің қызметін ұзақ жылдарға сақтап қалудың негізі. Көзге күтім жасау – күнделікті тазалық пен тәртіп секілді әдетке айналуы тиіс. Кешенді көзқарас көздің шаршауын азайтып, жұмыс өнімділігін арттырады. Тіпті ең қарқынды жұмыс жағдайында да қарапайым ережелерді сақтау арқылы көзге қажет демалысты қамтамасыз етуге болады. Уақытылы жасалған күтім көру қабілетінің айқын әрі ұзақ сақталуына кепіл болады.
