Мазмұны
Күшті иммунитет – адам денсаулығының негізгі қорғанысы және түрлі ауруларға қарсы тұрудың басты кепілі. Дегенмен, дұрыс тамақтанып, салауатты өмір салтын ұстанатын жандардың өзі жиі сырқаттанып қалатынын байқауға болады. Бұған көбінесе күнделікті өмірде байқалмайтын зиянды әдеттер себеп болады. Кейбір әрекеттеріміз қауіпсіз көрінгенімен, шын мәнінде ағзаның қорғаныс қабілетін әлсіретіп, оны инфекцияларға осал етеді. Бұл мақалада иммунитетті бұзатын ең кең таралған әдеттер туралы айтып, олардан қалай сақтану керектігін қарастырамыз.
Ағзаның қорғанысын әлсірететін негізгі факторлар
Иммундық жүйе өмір салтына, күйзеліске және тамақтану тәртібіне өте сезімтал. Көптеген күнделікті әдеттер ағзаның қорғаныс қызметін білінбей әлсіретіп, вирус пен бактерияларға қарсы тұру қабілетін төмендетеді.
Зиянды әрекеттер қатарына мыналар жатады:
- ұйқының жеткіліксіздігі және тұрақсыз күн тәртібі;
- рационда қанттың шамадан тыс көп болуы;
- қозғалыстың аздығы;
- алкоголь мен темекіге әуестік;
- тұрақты жүйке кернеуі және күйзеліс.
Бұл факторлардың әрқайсысы ұзақ мерзімде иммундық жүйені әлсіретіп, түрлі аурулардың қаупін арттырады.
Тамақтанудағы қателіктер
Дұрыс құрылмаған рацион иммунитетке едәуір зиян келтіруі мүмкін. Пайдалы заттардың жетіспеуі мен зиянды өнімдердің басым болуы ағзаның қорғаныс күшін азайтады.
Ағзаның қорғанысын бұзатын негізгі тамақтану әдеттері:
- Қантты шамадан тыс тұтыну. Тәттілер ағзадағы инфекцияларға қарсы тұратын ақ қан жасушаларының белсенділігін төмендетеді. Бір рет қана тәтті тағам жеудің өзі иммундық жауапты бірнеше сағатқа әлсіретуі мүмкін. Қантты үнемі пайдалану ағзада созылмалы қабыну процестерін тудырады.
- Витаминдер мен минералдардың жетіспеушілігі. С, D дәрумендері, мырыш пен темірдің тапшылығы иммундық жүйенің жұмысын нашарлатады. Көкөністер, жемістер және пайдалы майлардың жеткіліксіздігі ағзаны инфекцияларға осал етеді.
- Жартылай дайын өнімдер мен фастфудқа әуестік. Бұл тағамдар трансмайлар мен консерванттарға бай, ал тұзы тым көп. Мұндай өнімдер зат алмасуды бұзып, ағзаның қорғаныс функциясын төмендетеді.
- Судың аз мөлшерде ішілуі. Ағзаның сусыздануы токсиндердің шығуын баяулатып, қан айналымын нашарлатады. Бұл иммундық жасушалардың тиімділігін төмендетеді. Су балансын сақтау – иммунитетті қолдаудың маңызды шарты.
- Қатал диеталар мен ашығу. Калорияны күрт шектеу және кейбір тағам түрлерінен толықтай бас тарту ағзаны әлсіретіп, ауруларға қарсы тұру қабілетін төмендетеді. Ұдайы диета ұстану иммундық жүйені әлсіретеді және ағзаның қалпына келуін баяулатады.
Тамақтану әдеттерін өзгерту арқылы денсаулықты нығайтып, инфекцияларға қарсы тұруды күшейтуге болады.
Өмір салтының әсері
Иммунитетке тек тамақ емес, күнделікті өмір салты да әсер етеді. Кейбір зиянды әрекеттерден бас тарту ағзаның жалпы жағдайын жақсартуға көмектеседі.
Мынадай әрекеттерден аулақ болу ұсынылады:
- қозғалыстың аз болуы;
- үнемі ұйқыны қандырып ұйықтамау;
- алкогольді жиі тұтыну;
- темекі шегу және темекі түтініне түсү;
- күйзеліске мән бермеу және демалыссыз жұмыс істеу.
Салауатты өмір салты табиғи қорғаныс механизмдерін нығайтып, адамның жалпы әл-ауқатын жақсартады.
Күйзелістің салдары
Эмоциялық жағдай иммунитетті сақтау ісінде маңызды рөл атқарады. Үнемі жүйке кернеуінде жүру кортизол гормонының бөлінуіне әкеледі, ал ол өз кезегінде иммундық жүйенің жұмысын баяулатады.
Күйзелістің зиянын азайту үшін қажет:
- толыққанды демалуға уақыт бөлу;
- йога немесе медитация сияқты босаңсытатын әдістерді қолдану;
- шамадан тыс жүктемеден бас тарту;
- жұмыс пен жеке өмір арасында тепе-теңдік сақтау;
- позитивті орта қалыптастыру.
Эмоциялық тепе-теңдікті сақтау ағзаның сыртқы қауіптермен тиімді күресуіне мүмкіндік береді.
Иммунитет – көптеген факторларға тәуелді күрделі жүйе. Күнделікті өмірдегі зиянды әдеттер оны білінбей әлсіретуі мүмкін. Дұрыс тамақтану, белсенді өмір салты, зиянды әрекеттерден бас тарту және күйзелісті басқару ағзаның қорғаныс қабілетін сақтауға көмектеседі. Өмір салтына саналы түрде қарау арқылы денсаулықты нығайтып, аурулардың алдын алуға болады. Бүгінгі күтім – ертеңгі мықты денсаулықтың кепілі.
