Ғибадатханалар – адамзат мәдениетінің ең көне және ең маңызды элементтерінің бірі. Олар ғасырлар бойы түрлі діндер мен мәдениеттердің жүрегінде орнығып, рухани байланыс орнататын орын ретінде қызмет атқарды. Ғибадатханалар адам баласының құдайлармен немесе жоғары күштермен қарым-қатынас жасаудың символы ретінде ерекше маңызға ие болды. Бұл орындар тарихта ғана емес, қазіргі заманда да өз маңыздылығын жоғалтпай келеді.
- Ғибадатханалар әлемнің ең көне ғимараттары саналады. Олардың ең алғашқысы шамамен 12 000 жыл бұрын салынған Гёбекли Тепе ғибадатханасы.
- Әлемдегі ең үлкен ғибадатхана кешені – Камбоджадағы Ангкор Ват, оның жалпы ауданы 162,6 гектарды құрайды.
- Тибеттегі Потала сарайы әлемдегі ең биік ғибадатхана болып есептеледі. Ол теңіз деңгейінен 3 700 метр биіктікте орналасқан.
- Ғибадатханалардың ішіндегі ең көне діни мәтіндерді сақтау орны болып табылатын Кореядағы Хэинса ғибадатханасы 80 000-нан астам ағаш тақтайшаларға жазылған буддистік мәтіндерді сақтап отыр.
- Жапониядағы Исе ғибадатханасы шамамен 20 жыл сайын қайтадан салынады, бұл дәстүр 1300 жылдан астам уақыт бойы жалғасып келеді.
- Египеттегі Карнак ғибадатханасы 2 000 жыл бойы салынып, өз заманында әлемдегі ең үлкен ғимарат болған.
- Индонезиядағы Боробудур ғибадатханасы әлемдегі ең үлкен буддистік ғибадатхана болып табылады. Ол шамамен 2 миллион тас блоктардан тұрады.
- Киото қаласындағы Кийомидзу-дэра ғибадатханасы жапон сәулет өнерінің керемет үлгісі болып саналады. Оның негізінде бірде-бір шегесіз құрылған.
- Дели қаласындағы Лотос ғибадатханасы өзінің лотос гүлін еске түсіретін ерекше архитектурасымен танымал. Бұл ғибадатханаға жыл сайын 4 миллионнан астам адам келеді.
- Афинадағы Парфенон ғибадатханасы ежелгі грек мәдениетінің символы болып табылады және ол Афина құдайы Афинаға арналған.
- Мексикадағы Теотихуакан ғибадатханасы, әсіресе Қуат пирамидасы, ежелгі Месоамерикалық мәдениеттің маңызды діни орталығы болған.
- Шри-Ланкадағы Шри Далада Малигава ғибадатханасы Будданың тісін сақтайтын орны ретінде танымал, бұл оны әлемдегі ең қасиетті буддистік ғибадатханалардың бірі етеді.
- Израильдегі Бейт Шеан археологиялық кешеніндегі ғибадатхана римдік және византиялық кезеңдерден қалған ірі тарихи мұралардың бірі.
Ғибадатханалар адамзаттың рухани ізденістерінің, діни сенімдерінің және мәдениетінің айнасы болып табылады. Олар әртүрлі дәуірлер мен мәдениеттерде маңызды орын алған, сондықтан да ғибадатханаларға арналған қызықты фактілер мен тарих әлемнің түкпір-түкпірінде сақталған. Бұл деректер бізге ғибадатханалардың тек ғимарат қана емес, адамзат тарихындағы маңызды мәдени мұра екенін түсінуге мүмкіндік береді.
