Галактикалар – ғаламның ең үлкен құрылымдарының бірі, олар жұлдыздар, жұлдызаралық газдар, шаң-тозаң және қара материядан тұрады. Олардың түрлері мен құрылымы әртүрлі, және әрбір түрдің өзіне тән қасиеттері бар. Төменде галактикалардың түрлері туралы 13 қызықты факт берілген:
- Спиральды галактикалар – ең танымал түрлердің бірі, олардың айналасынан спиральды қолдар созылып жатады. Бұндай галактикалардың мысалы ретінде біздің Құс жолы галактикамызды айтуға болады.
- Спиральды галактикалардың ортасында үлкен және жарық болатындай ядро орналасқан. Бұл ядро әдетте ескі жұлдыздардан құралған.
- Құс жолы секілді спиральды галактикалар көп жағдайда жұлдыздарды туындататын белсенді аймақтарға ие болады, әсіресе олардың спиральды қолдарында.
- Эллиптикалық галактикалар пішіні бойынша дөңгелек немесе сопақша болып келеді. Олар көбіне ескі жұлдыздардан тұрады және жұлдыз туындату процесі аз белсенді.
- Эллиптикалық галактикалардың өлшемі үлкен өзгерістерге ұшырауы мүмкін: олар карликтерден бастап алып галактикаларға дейін жетуі мүмкін.
- Линза тәріздес галактикалар – спиральды және эллиптикалық галактикалардың арасындағы аралық түрі болып табылады. Олар спиральды галактикалардың құрылымына ие, бірақ айқын спиральды қолдары жоқ.
- Құрылымы жоқ немесе дұрыс емес галактикалар («иррегулярлы галактикалар») пішін бойынша біркелкі емес, олар хаотикалық түрде жұлдыздардан, газдардан және шаңнан тұрады.
- Тұмандық Магеллан бұлттары дұрыс емес галактикалардың мысалы болып табылады және олар біздің Құс жолы галактикасының серігі болып табылады.
- Галактикалардың коллизиясы немесе бірігуі жиі кездесетін құбылыс. Бұл кезде галактикалар бір-бірімен соқтығысып, жаңа пішіндер мен құрылымдарды қалыптастырады.
- Бірігу кезінде екі спиральды галактика жиі эллиптикалық галактикаға айналады.
- Кейбір галактикалар белсенді ядроға ие, олардан үлкен мөлшерде энергия шығады. Мұндай галактикалар квазарлар деп аталады.
- Карликті галактикалар – ең кішкентай галактикалар тобы, олардың құрамында бірнеше миллиардтан астам жұлдыздар болмайды. Бірақ олар ғаламның ең көп тараған түрі болып есептеледі.
- Құс жолы галактикасында, сондай-ақ көптеген басқа галактикаларда қара құрдым бар, ол галактиканың ортасында орналасқан және оның динамикасына әсер етеді.
Галактикалардың түрлері олардың пайда болуы мен эволюциясы туралы көптеген маңызды мәліметтер береді. Ғалымдар олардың құрылымы мен динамикасын зерттей отырып, ғаламның тарихын тереңірек түсінуге тырысады. Бұл галактикалардың әртүрлілігі – ғаламның алуан түрлі және күрделі табиғатын бейнелейді.
