Астрономия – ғаламның шексіз кеңістігін зерттейтін ғылым саласы. Бұл ғылым бізді қоршаған әлемді, жұлдыздарды, ғаламшарларды және басқа аспан денелерін тануға мүмкіндік береді. Адамзат тарихында астрономияның рөлі өте маңызды болды, өйткені ол табиғат құбылыстарын түсінуге көмектесіп қана қоймай, адамдардың күнделікті өмірін де өзгертті. Қазіргі кезде астрономиялық зерттеулер жаңа технологиялардың арқасында жаңа биіктерге жетті, ал ғарыш туралы мәліметтер бізді бұрын-соңды ойланбаған сұрақтарға жетелейді. Төменде астрономия туралы ең қызықты және таңғаларлық фактілер жинағы берілген.
- Аспанда көрінетін барлық жұлдыздардың тек 5 пайызы ғана ғарыштағы барлық жұлдыздардың жиынтығын құрайды.
- Құс жолы галактикасында шамамен 100-400 миллиард жұлдыз бар деп есептеледі.
- Жер мен Күннің арақашықтығы шамамен 150 миллион шақырымды құрайды, бұл қашықтық астрономиялық бірлік деп аталады.
- Айдың бетінде атмосфера жоқ, сондықтан ондағы дыбыстар таралмайды.
- Астрономиялық сағаттар Еуропадағы орта ғасырларда кең таралған және олар тек уақытты ғана емес, сонымен қатар астрономиялық құбылыстарды да көрсеткен.
- Күн жүйесіндегі ең үлкен жанартаулық белсенділік Юпитердің серігі Иода байқалады.
- Сатурнның сақиналары мұз және тастан құралған.
- Жұлдыздар өз өмірлерінің соңына қарай жарықтық пен көлемін жоғалтып, ақ ергежейліге айналады.
- Біздің күн жүйемізде тоғызыншы ғаламшар болуы мүмкін деген болжамдар бар, бірақ ол әлі дәлелденген жоқ.
- Марстағы ең биік таудың атауы – Олимп тауы, ол шамамен 22 шақырым биіктікте.
- Юпитердің магнит өрісі Күн жүйесіндегі ең күшті болып табылады.
- Шолпан планетасы сағат тіліне қарсы айналатын бірден-бір ғаламшар.
- Жердегі ең ұзақ күн тұтылуы 7 минут 31 секундқа созылады.
- Құс жолының ортасында үлкен қара құрдым орналасқан.
- Адамзат ғарышты зерттеу мақсатында ең алғашқы жасанды серікті 1957 жылы ұшырды, бұл серіктің аты «Спутник-1».
- Хаббл телескопы ғарыштағы ең қашық галактикаларды көруге мүмкіндік берді.
- Күннің бетінде үнемі жану процесі жүреді, ол термоядролық реакциялардан туындайды.
- Уран планетасы осіне 98 градусқа еңкіш болып айналады.
- Адамзат Айдың бетіне алғаш рет 1969 жылы қонды.
- Ай Жерден бір жылда шамамен 3,8 сантиметрге алыстайды.
- Сатурнның 82 серігі бар, олардың ең үлкені – Титан.
- Марста сұйық судың ізі табылған, бұл болашақтағы зерттеулерге маңызды әсер етеді.
- Ғарыш вакуумында адам денесі тез арада суып кетеді.
- Күннің салмағы Күн жүйесіндегі барлық денелердің салмағының 99,86 пайызын құрайды.
- Қара құрдымдар уақыт пен кеңістікті бұра алады.
- Шолпандағы температура 450 градус Цельсийден жоғары болады, бұл оның бетінде металдар ериді дегенді білдіреді.
- Астрономдар ғарышта 2 триллионнан астам галактика бар деп есептейді.
- Күннен шығарылған энергия Жерге шамамен 8 минут 20 секундта жетеді.
- Венераның бір күні Жердегі бір жылға қарағанда ұзағырақ.
- Нептун планетасында желдің жылдамдығы 2100 км/сағатқа дейін жетеді.
- Ғарышта салмақсыздық жағдайында адам денесі бойын ұзартады.
- Айдың тартылыс күші Жердегіден 6 есе аз.
- Күннің ішкі температурасы 15 миллион градус Цельсийді құрайды.
- Ғарыштағы бір жыл Жердегі бір жылдан ұзағырақ болуы мүмкін, бұл салыстырмалылық теориясына негізделеді.
- Ғарышқа шыққан алғашқы жануар – Лайка атты ит.
- Құс жолы галактикасында шамамен 100 миллиард планета болуы мүмкін.
- Адам көзімен ғарышта шамамен 3000 жұлдызды ғана көруге болады.
- Ғарыштық радиация адам денсаулығына қатты әсер етеді, сондықтан ғарышкерлерге арнайы қорғаныс қажет.
- Марс планетасы қызыл түсті, өйткені оның бетінде темір тотығы көп.
- Плутон 2006 жылы планета мәртебесінен айырылды.
Астрономия адамзатқа ғарыштың күрделі құрылымы мен оған әсер ететін күштерді түсінуге мүмкіндік береді. Ғарыш әлемі біз ойлағаннан әлдеқайда үлкен әрі қызықты. Болашақта жаңа технологиялар мен зерттеулер арқылы астрономия саласы одан әрі дамып, адамзаттың ғарыш туралы түсінігін кеңейте түсетіні сөзсіз.
