Сатурн – Күн жүйесіндегі ең әсерлі ғаламшарлардың бірі және өзінің әсем сақиналарымен танымал. Сатурн сақиналарының кереметі адамзатқа ғарыш туралы үлкен қызығушылық тудырды және көптеген зерттеулерге жол ашты. Бұл ғаламшардың сипаттамалары мен оның айналасындағы сақиналардың құпиялары ғылыми қауымдастық үшін ерекше маңызды. Осы мақалада Сатурн және оның сақиналары туралы ең қызықты 29-дан астам деректі ұсынамыз.
- Сатурн – Күн жүйесіндегі алтыншы ғаламшар және Юпитерден кейінгі екінші үлкен ғаламшар болып табылады.
- Сатурн – газ алыптары қатарына жататын ғаламшар, оның құрамы негізінен сутегі мен гелийден тұрады.
- Сатурнның диаметрі шамамен 120 536 километрді құрайды, бұл Жерден 9 есе үлкен.
- Сатурнның көлемі Жердің көлемінен шамамен 764 есе үлкен.
- Сатурнның массасы Жердің массасынан 95 есе көп.
- Сатурнның айналу осінің көлбеуі шамамен 26,7 градус, бұл оның маусымдардың өзгеруіне себепші болады.
- Сатурнның айналу жылдамдығы өте жоғары – бір күн шамамен 10,7 сағатқа тең.
- Сатурн Күнді бір рет айналып шығу үшін шамамен 29,5 Жер жылын қажет етеді.
- Сатурнның тығыздығы өте төмен – ол судың тығыздығынан да төмен, сондықтан ол суға батпас еді.
- Сатурнның сақиналары алғаш рет 1610 жылы Галилео Галилейдің телескопы арқылы байқалды.
- Сатурнның сақиналарының жалпы саны жеті және олар латын әріптерімен белгіленген: A, B, C, D, E, F және G.
- Сатурнның сақиналары негізінен мұз, тас және шаң бөлшектерінен тұрады.
- Сақиналардың қалыңдығы шамамен 10-100 метрді құрайды, бірақ олардың ені 70 мың километрге дейін жетеді.
- Сатурнның сақиналарындағы бөлшектердің өлшемдері шаң тәрізді ұсақтардан ірі тастарға дейін өзгереді.
- Сатурнның ең үлкен сақинасы – Е сақинасы, ол ғаламшардан 300 мың километрден астам қашықтыққа созылады.
- Сатурнның сақиналарының ішіндегі ең айқын және тығызы – В сақинасы.
- Сатурнның сақиналарының арасында кеңістіктер бар, олардың ең үлкені – Кассини саңылауы, оның ені шамамен 4 800 километр.
- Сақиналардың пайда болуы туралы негізгі гипотеза – олар Сатурнның тартылыс күшімен бұзылған комета немесе айдың қалдықтарынан пайда болған.
- Сатурнның 83 белгілі серігі бар, олардың ең үлкені – Титан.
- Титан – Күн жүйесіндегі ең үлкен айлардың бірі және атмосферасы бар жалғыз серік.
- Титанның атмосферасы негізінен азоттан тұрады, бұл Жер атмосферасына ұқсастық жасайды.
- Сатурнның тағы бір қызықты серігі – Энцелад, ол мұз қабатының астында сұйық су мұхиты бар деп есептеледі.
- Энцеладтың мұз қабатынан гейзер тәрізді су фонтанын шығаратындығы анықталған.
- Сатурнның серігі Мимас өзінің алып кратерімен танымал, ол «Өлім жұлдызы» деп аталатын фантастикалық құрылғыға ұқсайды.
- Сатурнның магнит өрісі Жердің магнит өрісінен шамамен 578 есе күшті.
- Сатурнның атмосферасында өте қатты желдер соғады, олардың жылдамдығы 1 800 км/сағ дейін жетуі мүмкін.
- Сатурнның бұлттары негізінен аммиак кристалдарынан тұрады, олар ғаламшарға сарғыш реңк береді.
- Сатурнның солтүстік полюсінде ерекше алтыбұрышты бұлтты құрылым бар, ол ғалымдарды әлі күнге дейін таң қалдырып келеді.
- Сатурнның айналасындағы сақиналардың жарқырауы Күн сәулесінің шағылысуынан пайда болады, сондықтан олар түрлі түсті болып көрінеді.
- 2004 жылдан 2017 жылға дейін Сатурнды және оның сақиналарын «Кассини» ғарыштық зонды зерттеді.
- «Кассини» зонды Сатурнның сақиналарының күрделі құрылымы мен олардың серіктермен өзара әрекеттесуін анықтады.
- Сатурнның сақиналары тұрақты емес, олар уақыт өте келе өзгеріп, ақырындап жоғалып кетуі мүмкін.
- Сатурнның сақиналарының жасы шамамен 100 миллион жылдан 200 миллион жылға дейін деп есептеледі.
- Сатурнның сақиналарының кейбір бөліктері басқа бөліктеріне қарағанда жарық болып көрінеді, бұл олардың құрамындағы мұз мөлшеріне байланысты.
- Сатурн – Жерден қарағанда аспанда ең жарық көрінетін ғаламшарлардың бірі.
Сатурн және оның сақиналары Күн жүйесінің ең керемет көріністерінің бірі болып табылады. Ғалымдар бұл ғаламшар мен оның айналасындағы сақиналарды зерттеу арқылы Күн жүйесінің пайда болуы мен дамуы туралы маңызды мәліметтер алады. Сатурнның әсемдігі мен оның көптеген серіктері ғарышты зерттеушілер үшін әрдайым қызығушылық туғызады және болашақта бұл ғаламшар туралы көптеген жаңа деректер ашылуы мүмкін.
