Мазмұны
Қазіргі өмірдің қарқыны демалысты көп жағдайда жалғыз қалпына келу мүмкіндігіне айналдырады. Алайда демалыс уақыты келгенде, көптеген адамдар толық босаңси алмай, жұмыс туралы ойлаудан немесе күнделікті күйбеңнен арылудан қиналады. Мұндай күй кешкеннен кейін демалыс нағыз тынығуға емес, жаңа шаршауға ұласуы мүмкін. Уақытты дұрыс өткізе білу — сауықтырудың басты шарты. Тынығу қабілеті — тумысымыздан берілетін қасиет емес, кез келген адам үйрене алатын дағды.
Неліктен демалыс толық тынығуға көмектеспейді
Басқа қалаға немесе елге сапар шегу, табиғат аясында болу — өздігінен демалысқа кепілдік емес. Төмендегі себептерден демалыс кезінде де қажу сезімі сақталады:
- жұмысқа қатысты ойлардан арылмау, электронды поштаны үнемі тексеру;
- бір орында ештеңе істемей отырудан туған кінә сезімі;
- демалыстан жоғары нәтиже күтіп, шындықпен сәйкес келмей қалуы;
- әр күнді жоспарға толтырып, еркіндікті жоғалту;
- үйдегі немесе жұмыстағы шешілмеген мәселелерден туатын ішкі кернеу.
Психикалық және физикалық қалпына келу үшін демалыс сыртқы жағдайдан гөрі ішкі дайындықты талап етеді.
Бізге шын тынығуға не кедергі болады
Жаңа жерде, әдемі қонақүйде болсақ та, кейде демалудың орнына одан әрі шаршай түсеміз. Бұл ішкі күтулер мен демалысты қабылдаудағы қателіктермен байланысты. Ең жиі кездесетін кедергілер:
- Демалуға ішкі рұқсаттың болмауы. Кей адамдар демалыс кезінде де өздерін кінәлі сезініп, үнемі бір нәрсе істеуі керек деп ойлайды. Ондайда ми мен дене босаңсуға дайын болмайды.
- Артық белсенділік. Демалыстың әр күнін экскурсиямен, жоспармен, қозғалыспен толтыру — ми үшін жаңа жұмыс жүктемесі. Мұндай жағдайда адам шын мәнінде демалуға үлгермей қалады.
- Цифрлық кеңістіктен үзіліс жасамау. Әлеуметтік желі, жаңалықтар мен мессенджерлерден келетін ақпарат ағыны көңіл бөлуді талап етеді. Бұл миды үнемі уайымда ұстап тұрады.
- Өзгелердің үміті мен қысымы. Отбасымен немесе достармен бірге саяхаттаған кезде, адамның өз қажеттілігіне көңіл бөлуге мүмкіндігі болмайды. Бұндай демалыс та шаршатуы мүмкін.
- Демалыс түрінің адамның темпераментіне сай болмауы. Әркімге тынығудың әртүрлі жолы тиімді. Қоғамшыл жан белсенді демалыстан күш алса, интроверт — жалғыздықтан нәр алады.
Бұндай факторларды ескеру — шынайы тынығуға алғашқы қадам.
Демалысқа дұрыс дайындалудың маңызы
Сапар басталған сәттен емес, одан бұрын жасалған дайындықтан көп нәрсе тәуелді. Төмендегі әрекеттер күйзеліске түспеуге көмектеседі:
- шұғыл істерді алдын ала аяқтау;
- әріптестер мен клиенттерге демалыс уақытында байланыста болмайтыныңызды ескерту;
- өз-өзіңізге демалуға рұқсат беру және бұл қажеттілік екенін түсіну;
- соңғы жұмыс күндерін жеңілдету, артық міндеттемеден бас тарту;
- үй шаруалары, үй жануарлары секілді тұрмыстық уайымдарды алдын ала реттеу.
Мұндай дайындық ішкі мазасыздықты азайтып, саяхатқа тыныш көңіл-күймен шығуға мүмкіндік береді.
Демалыс кезінде босаңсуға не көмектеседі
Адамды нағыз тынығуға жетелейтін әрекеттер дене мен ойды қатар тыныштандыруға бағытталуы керек. Төмендегі қарапайым әдістер бұл мақсатта тиімді:
- асықпай, күнді жоспарсыз өткізу;
- таза ауада серуендеу және табиғатты бақылау;
- сандық құрылғылардан алыстау;
- кітап оқу, сурет салу, күнделік жүргізу сияқты шығармашылыққа уақыт бөлу;
- жайлы сәттерге көңіл бөлу — мысалы, шай ішу, душ қабылдау, музыка тыңдау;
- денеге салмақ түсірмейтін қозғалыс — жүзу, йога, жаяу жүру;
- сағатқа қарамай, табиғи ұйқы режимін сақтау.
Мұндай әрекеттер жүйке жүйесін тыныштандырып, күш-қуатты қалпына келтіреді.
Демалысты тиімді өткізуге көмектесетін пайдалы әдеттер
Кейде демалыстың өзі күйзеліске себеп болады. Сондықтан демалыс кезеңінде мынадай әдеттерге назар аударған жөн:
- Қимылды бәсеңдетіп, ішкі күйге құлақ асу. Әр сәтте өзіңіздің не қалайтыныңызды сезіну маңызды. Егер бір сәтте табиғат аясында тыныш отырғыңыз келсе, экскурсияны кейінге қалдыруға болады.
- Барлығын бақылауда ұстауға тырыспау. Барлығы жоспармен жүруі шарт емес. Өмір ағымына бейімделіп, өзгерістерді қабылдай білу — еркіндіктің көрінісі.
- Белсенділік пен тыныштықты алмастыру. Белсенді күннен кейін тыныш күнді жоспарлау тепе-теңдікті сақтайды. Бұл тәсіл қажуды болдырмайды.
- Бір мезгілде бірнеше іспен айналыспау. Бір іске шын беріліп, ләззатпен жасау — демалыстың мәнін арттырады. Бір уақытта сөйлесу, оқу, суретке түсірудің орнына бір нәрсеге назар аударған пайдалырақ.
- Үнсіздікке уақыт бөлу. Қайда болсаңыз да, тыныш сәттерді табуға тырысыңыз. Бес минуттық үнсіздік кейде бір сағаттық серуеннен де әсерлі болуы мүмкін.
Бұл дағдыларды күнделікті өмірге де енгізуге болады, демалыстан кейінгі әсерді ұзарту үшін.
Тынығу — тек денені емес, жанды да қамтитын үрдіс. Оған жету үшін ішкі қажеттілікке, көңіл-күйге және өз-өзіңізге деген қамқорлыққа мән беру қажет. Жоспарсыз, еркін, өз қалауына сай өткен демалыс тек қуатты қалпына келтіріп қоймайды, өмірге жаңа дем береді. Адам демалуды үйренген кезде, ол жұмысқа сергек, жігерлі және шабытпен қайта оралады. Нағыз тынығудың мәні — демалысты қашу емес, өзіңмен қайта байланыс табу деп түсіну.
