Мазмұны
Қазіргі өмір ырғағы бізді өзіміздің ішкі күйімізді елемей, міндеттер мен сыртқы күтулерге сай әрекет етуге итермелейді. Біз пайдалы болуға, үнемі бір іспен айналысуға, біреуге керек болуға ұмтыламыз да, өз ішкі жайлылығымыз туралы ұмытып кетеміз. Алайда шынайы психологиялық және эмоциялық саулық тек ішкі қажеттіліктерімізді тыңдап, оларды құрметтей алған жағдайда ғана қалыптасады. Адам өзінің ішкі даусын естіп, соған сай әрекет ете алса, күйзеліс пен шаршау азаяды, өмірдің сапасы артады. Бұл мақалада өзіңді тыңдауды үйренудің жолдары мен маңызын қарастырамыз.
Неліктен біз өзімізді тыңдауды қойып кетеміз
Кішкентай кезімізден бастап көптеген адамдарға өз қалауын басып, басқаларға ыңғайлы болуды үйретеді. Уақыт өте келе біз сыртқы әлемнің белгілеріне ғана назар аударып, ішкі қажеттіліктерімізге немқұрайлы қарай бастаймыз. Қоғамдық үлгілерге қарай өмір сүру әдетке айналады: «қалай болуы керек» болса, солай жұмыс істейміз, демаламыз, табысқа ұмтыламыз. Алайда мұндай өмір салты адамның шынайы ниеттері мен қажеттерін көлеңкеде қалдырып, ішкі дауысты тұншықтырады. Оның салдары – шаршау, ашушаңдық, мазасыздық, кейде тіпті ауру түрінде көрініс табады.
Бұдан шығу үшін ең алдымен ішкі күйімізді қайта сезінуді үйрену керек. Бұл бірден жүзеге аспайды, бірақ кішігірім қадамдар арқылы дағды қалыптасады.
Өз қажеттіліктеріңді қалай тануға болады
Адамның денесі мен санасы әртүрлі белгілер арқылы шынайы қажетінің не екенін білдіреді. Бірақ көбінесе біз бұл белгілерге мән бермейміз немесе дұрыс түсінбей жатамыз.
- себепсіз ашуланшақ болу немесе бейқам күйге түсу;
- ұйқының немесе тәбеттің бұзылуы;
- әдеттегі істерге қызығушылықтың жоғалуы;
- басқа нәрсеге алаңдаушылықтың күшеюі;
- жалғыз қалуға деген қатты ниет.
Мұндай белгілер адамның өз-өзін ұзақ уақыт елемей келгенінің және жан тыныштығына мұқтаж екенінің көрсеткіші болуы мүмкін. Өз күйіңді мойындау – ішкі тепе-теңдіктің алғашқы қадамы.
Өзіңмен байланысты қалпына келтіретін жаттығулар
Ішкі әлеміңмен байланыс орнату үшін арнайы құралдар мен күрделі техникалар қажет емес. Қарапайым және жүйелі тәжірибелердің өзі нәтижелі болады.
- Таңертең өзіңе «Бүгін өзімді қалай сезініп тұрмын» деген сұрақ қой.
Бұл – күнді саналы түрде бастаудың оңай жолы. Жауапты іздеуде асықпай, ішкі күйіңе зер сал. Өз ойларың мен сезімдеріңді жазып жүру де пайдалы әдет бола алады. - Күнделікті әрекет кезінде дене белгілеріне мән бер.
Егер бір сәтке тынығуға, терең тыныс алуға, бой жазуға немесе бір орында тыныш отыруға ниет туса – соны орында. Дене сигналдары сенің нағыз қалпыңды көрсететін сенімді жолбасшы. - Нағыз қажеттілікті сыртқы талаптардан ажыратуға тырыс.
Көп жағдайда біз өзімізге емес, өзгелерге ұнау үшін өмір сүреміз. Мысалы, мансапқа ұмтылу – мойындалуға деген қажеттіліктің көрінісі, ал артық сауда жасау – қуаныштың жетіспеуі. Осындай жағдайларда өзіңе «Бұл маған не үшін керек» деген сұрақты бірнеше рет қойып көр. - Күн сайын тыныш әрі жалғыз қалуға уақыт бөл.
Телефон, шу және міндеттерсіз өткізілген 5–10 минут өзіңмен байланыс орнатудың тиімді тәсілі. Бұл уақытты таза ауада серуендеуге, жай ғана отыруға немесе тыныс алуға арнауға болады. - Қаламаған нәрсеге «жоқ» деуді үйрен.
Өз шекараңды қорғай білу – ішкі сыйластықтың көрінісі. Бұл өзімшілдік емес, өзін құрметтеудің белгісі. Мұндай дағдыны қалыптастырған соң, бас тарту жеңіл әрі табиғи болады.
Өзіңді тыңдай білу – адамды өз болмысына жақындатады. Бұл арқылы өмір мәнді, тепе-тең әрі шынайы бола түседі.
Өз ішкі күйімізге көңіл бөлу – туа біткен қасиет емес, үйренуге болатын дағды. Күнделікті кіші қадамдар арқылы адамның санасы мен жүрегі бір арнаға тоғысады. Бұл тепе-теңдіктің, жан тыныштығының және шынайы өмірдің бастауы. Ең маңыздысы – өзіңді тыңдауға рұқсат беру. Сол сәттен бастап шын мәнінде өмір сүру басталады.
