Мазмұны
Кейде ең белсенді адамдардың өзі іштей шаршап, ештеңеге қолы бармай қалатынын сезінеді. Бұған себеп әртүрлі болуы мүмкін – қарапайым қажудан бастап, өмірлік мақсаттарға деген күмәнге дейін. Мотивация кейде тұрақсыз және қолжетімсіз болып көрінуі мүмкін. Алайда бұл жағдайдан шығу жолдары бар. Ішкі шабытты қайта оятуға және өз өміріңді бақылауға алуға көмектесетін тәсілдер жетерлік.
Мотивацияның жоғалу себептері
Кейде ештеңеге зауқың соқпайтынының нақты себебін түсіну – шешім табудың алғашқы қадамы. Себепті анықтау дұрыс бағыт таңдауға көмектеседі.
- созылмалы шаршау немесе ұйқы тапшылығы;
- өз-өзіңе тым жоғары талаптар қою;
- мақсаттың анық болмауы;
- шамадан тыс жүктеме;
- сәтсіздік пен сөгуден қорқу;
- жағымсыз орта;
- нәтижені көрмеу;
- эмоционалдық күйзеліс.
Адам үнемі қысымда жүрсе, тіпті сүйікті ісі де ауыр жүкке айналуы мүмкін.
Мотивацияны қайтаруға не көмектеседі
Кейде мәселе жалқаулықта емес, ресурстың таусылуында немесе нақты жоспардың жоқтығында жатады. Қарапайым қадамдар мен ішкі қолдау көп нәрсеге себеп бола алады. Төмендегі кеңестер мотивацияны оятып, өмірге деген қызығушылықты қайтара алады.
- күш көп талап етпейтін әрекеттен бастаңыз;
- тіпті кіші жетістіктер үшін өзіңізді марапаттаңыз;
- не үшін жасап жатқаныңызды өзіңізге еске салып отырыңыз;
- қажыған сәтте демалуға рұқсат беріңіз;
- өзіңізді өзгемен салыстырмаңыз;
- шабыт беретін адамдармен араласыңыз;
- күнделікке жетістіктерді жазып отырыңыз;
- назарды бөлетін факторларды азайтыңыз;
- ортаңызды ауыстырып, ойыңызды сергітіңіз;
- соңғы нәтижені елестетіп, жолыңызды көз алдыңызға келтіріңіз.
Мұндай әрекеттер адамның бойындағы ішкі күшті оятып, жағдайды басқаруға көмектеседі.
Тұрақты мотивацияны қалай қалыптастыруға болады
Мотивация кейде келеді, кейде жоғалады – бұл қалыпты құбылыс. Бірақ тұрақты шабыт пен еңбекке деген ықылас үшін белгілі бір жүйе қажет. Оны қалыптастыру үшін төмендегідей әрекеттерді жасауға болады.
- Жағдайдың нақты себебін анықтаңыз. Іштегі қарсылықтың нақты неге байланысты екенін түсіну оңай емес. Бұл жалқаулық емес, мүмкін салдардың қорқынышы немесе ішкі сенімсіздік болуы мүмкін. Өзіңізбен адал болу – дұрыс шешімге бастайтын алғашқы қадам.
- Мақсаттарды нақтылаңыз. Белгісіз немесе біреудің айтқан мақсаттары адамды шаршатады. Үлкен мақсатты бірнеше кіші кезеңге бөліңіз. Жақын әрі қолжетімді мақсат сенімді арттырып, әрекетке итермелейді.
- Күн тәртібін орнатыңыз. Тұрақты әдеттер – мотивацияны оятудың мықты құралы. Таңертеңгі және кешкі ритуалдар, жұмыс пен демалыс уақыты миға бағдар береді. Осылайша, шабытты күтпей-ақ әрекет жасау әдетке айналады.
- Ішкі диалогты бақылаңыз. «Мен ештеңе істей алмаймын» деген ойлар адамды тұсаулайды. Мұндай сөздерді «мен тырысып көре аламын», «маған аздап уақыт керек» сияқты оң пікірлермен алмастыру қажет. Ішкі сенім – табысқа апарар жолдың негізі.
- Қолдау көрсететін орта жасаңыз. Айналаңыздағы адамдар мен кеңістік ішкі күйге тікелей әсер етеді. Артық дыбыс, ұсақ-түйек, тәртіпсіздік миға қысым түсіреді. Ал шабыт беретін адамдар мен таза жұмыс орны әрекетке бейімдейді.
Осы қадамдар арқылы мотивация тұрақты күйге еніп, нәтижелі әрекетке бастайды.
Іштей ештеңе істегің келмей, бәрі мәнсіз көрінсе – бұл үкім емес, өзгерістерге қажеттіліктің белгісі. Бұл сәтте өзіңізді жазғырудың орнына ішкі қажеттіліктеріңізді түсініп, өзіңізге жанашырлық танытқан жөн. Шабыт оралады – тек өз жолыңызды тауып, кішкентай қадамдардан бастау керек. Әр адам қайтадан жан бітіретін мақсат таба алады – бұл үшін өзіне сеніп, алға қарай жылжу жеткілікті.
