Биомдар туралы 45 қызықты факт

Биомдар – табиғи географиялық аймақтардың түрлері, онда белгілі бір климаттық жағдайларға бейімделген өсімдіктер мен жануарлар қауымдастықтары өмір сүреді. Әлемнің әртүрлі аймақтарында әртүрлі биомдар кездеседі және олар жердің экожүйелерінің тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Биомдар табиғаттың әр түрлілігі мен ғаламшардағы өмірдің байлығын бейнелейді. Енді биомдар туралы ең қызықты және маңызды фактілерге назар аударайық.

1. Биом – бұл жер бетіндегі негізгі табиғи қауымдастықтардың жиынтығы.
2. Жердегі биомдар климатқа, өсімдіктерге және жануарларға байланысты әртүрлі типтерге бөлінеді.
3. Тропикалық ормандар – биомдардың бірі, ол әлемдегі ең жоғары биологиялық әртүрлілікке ие.
4. Солтүстік жарты шардың қылқан жапырақты ормандары «тайга» деп аталады және бұл биом ең үлкен жер аумағын қамтиды.
5. Тундра – ең суық биом, онда тек қысқа жаз мезгілінде ғана өсімдіктер өседі.
6. Шөл биомдары өте құрғақ және өсімдіктер мен жануарлар ылғалдың аздығына бейімделген.
7. Саванналарда шөптесін өсімдіктер басым, олар көбінесе Африка, Австралия және Оңтүстік Америкада кездеседі.
8. Биомдардың әртүрлілігі планетадағы климаттық аймақтардың көптүрлігіне тікелей байланысты.
9. Әрбір биомдағы өсімдіктер мен жануарлар осы биомға тән климаттық жағдайларға бейімделген.
10. Су биомдары – бұл өзендер, көлдер, мұхиттар және басқа да су экожүйелерін қамтитын биомдар.
11. Маржан рифтері – әлемдегі ең күрделі су биомдарының бірі.
12. Тропикалық ормандардың 40%-ы Оңтүстік Америкада орналасқан, әсіресе Амазонка бассейнінде.
13. Тайга ормандары негізінен қылқан жапырақты ағаштардан тұрады, мысалы, шырша, қарағай және майқарағай.
14. Тундрада ең көп таралған өсімдіктер – мүк пен қына.
15. Шөлдерде кактустар су тапшылығына бейімделіп, өздерінің су қорларын ұстайтын ерекше құрылымдарға ие.
16. Саванналарда негізінен зебра, піл және арыстан сияқты жануарлар мекендейді.
17. Су биомдары ғаламшардың 70%-дан астамын құрайды.
18. Мұхиттарда тіршілік ететін организмдердің 90%-ы су биомдарына жатады.
19. Маржан рифтерінің ең үлкені – Ұлы Барьерлік риф, ол Австралия жағалауында орналасқан.
20. Тропикалық ормандарда жаңбырдың молдығы себепті өсімдіктер жыл бойы өсіп тұрады.
21. Тайга биомында қыс өте ұзақ және суық, жаз қысқа және жылы.
22. Тундрада жердің көп бөлігі мәңгі мұздақ болып табылады.
23. Шөлдерде температура күндіз өте ыстық, ал түнде күрт салқындайды.
24. Саванналардағы жауын-шашын мөлшері шөлдерге қарағанда көбірек, бірақ ормандарға қарағанда аз.
25. Су биомдарында су тұздылығына байланысты теңіз және тұщы су экожүйелері ажыратылады.
26. Маржан рифтері биоәртүрліліктің маңызды орталықтары болып табылады, олар мыңдаған балық түрлерінің мекені.
27. Тропикалық ормандарда барлық жер бетінің 6%-ы ғана орналасқанымен, олар әлемдегі өсімдіктер мен жануарлардың жартысынан астамының мекені болып табылады.
28. Тайга биомында жердің ең үлкен көміртек қоры сақталады.
29. Тундра биомында қыста температура -30°C дейін төмендеуі мүмкін.
30. Шөлдерде тек қана бейімделген жануарлар тіршілік етеді, мысалы, түйелер мен геккондар.
31. Саванналарда жануарлардың көпшілігі миграция жасайды, яғни маусымдық өзгерістерге байланысты орын ауыстырады.
32. Су биомдары атмосферадағы оттегінің негізгі бөлігін өндіреді.
33. Маржан рифтері тек жылы және таза суда ғана кездеседі.
34. Тропикалық ормандарда 20 метрге дейінгі биіктікке жететін ағаштар өседі.
35. Тайга ормандарында негізінен қоңыр аюлар, қасқырлар және бұғылар мекендейді.
36. Тундра өсімдіктерінің көпшілігі жерге жақын өседі, себебі қатты желдер өсімдіктерді зақымдауы мүмкін.
37. Шөлдердегі өсімдіктердің тамыр жүйесі тереңде орналасып, суды тиімді жинауға бейімделген.
38. Саванналардағы ағаштар сирек орналасқан, ал кең дала шөптермен жабылған.
39. Су биомдарындағы планктондар теңіз өмірінің негізгі азықтық тізбегін құрайды.
40. Маржан рифтерінің құрып кету қаупі климаттық өзгерістерге және судың ластануына байланысты артып келеді.
41. Тропикалық ормандардың жойылуы жаһандық климатқа теріс әсер етеді.
42. Тайга ормандарындағы ағаштар орман шаруашылығында маңызды ресурс болып табылады.
43. Тундра биомындағы экожүйе өте нәзік және табиғи ресурстардың артық пайдаланылуы оның бүлінуіне әкелуі мүмкін.
44. Шөлдердегі тіршілік ету ортасы экологиялық туризм үшін қызықты.
45. Саванналар – әлемдегі ең үлкен шөптесін далалар, олар көптеген жануарлар түрлерінің мекені.

Биомдар – біздің планетамыздың бай табиғи мұрасы. Олардың әрқайсысы ерекше және ғаламшардағы экологиялық тепе-теңдікті сақтау үшін маңызды рөл атқарады. Табиғи биомдардың жағдайы климаттық өзгерістер, адамның шаруашылық қызметі және экожүйелердің бұзылуы сияқты факторларға тікелей байланысты. Сондықтан биомдарды қорғау және оларды сақтау болашақ ұрпақ үшін табиғи ресурстарды сақтап қалудың маңызды шараларының бірі болып табылады.