Далалар – Жер бетіндегі кең жазық аймақтар, олар ерекше табиғи ландшафтпен және бай биоәртүрлілікпен ерекшеленеді. Далаларда ағаштар сирек кездеседі, негізінен шөптер мен бұталар өседі. Бұл аймақтар экологиялық тұрғыдан маңызды, өйткені олар көптеген жануарлар мен өсімдіктер түрлерінің мекені болып табылады.
- Далалар әлемдегі құрлықтардың шамамен 20%-ын құрайды.
- Далалар Африка, Еуразия және Солтүстік Америкада кең таралған.
- Далалар климаты негізінен құрғақ және жылы болып келеді.
- Далаларда көбінесе жазда ыстық, қыста суық температуралар байқалады.
- Дала аймақтарында жауын-шашын жылына шамамен 250-500 мм құрайды.
- Далаларда шөптесін өсімдіктер басым, ағаштар сирек кездеседі.
- Солтүстік Американың далалары прериялар деп аталады.
- Далаларда аң аулау, мал шаруашылығы және егіншілік маңызды шаруашылық түрлері болып табылады.
- Далалық экожүйелерде бидай, арпа және жүгері сияқты ауылшаруашылық дақылдары өсіріледі.
- Далалар жергілікті жабайы жануарларға, мысалы, бизондар, антилопалар және далалық түлкілерге мекен болады.
- Қазақстанның аумағының шамамен 40%-ы далалық аймақтарға жатады.
- Далаларда үлкен жауын-шашын болмағандықтан, су тапшылығы мәселесі жиі кездеседі.
- Далалардағы өсімдіктер құрғақшылыққа бейімделген, көбінесе терең тамыр жүйесі бар.
- Далаларда жиі өрттер болады, олар табиғи экожүйенің маңызды бөлігі болып саналады.
- Дала аймақтарында топырақ құнарлы және ауыл шаруашылығы үшін маңызды.
- Далаларда жыртқыш құстар, мысалы, бүркіттер және сұңқарлар кездеседі.
- Жер шарының ең үлкен даласы Еуразияның орталығында орналасқан – Еуразия даласы.
- Далалық аймақтардағы жауын-шашын негізінен көктем мен күз айларында жауады.
- Дала аймақтарында ұзақ жазғы құрғақшылық кезеңдері жиі кездеседі.
- Далаларда қара топырақ түрі кең таралған, ол ауыл шаруашылығында жоғары өнімділік береді.
- Далалар адамзаттың тарихында көшпелі халықтардың негізгі мекені болған.
- Дала жануарлары, мысалы, дала тышқандары мен саршұнақтар, жерге ін қазып тіршілік етеді.
- Далалар экожүйе ретінде климат өзгерісіне сезімтал, сондықтан оларды сақтау маңызды.
- Далалардағы өсімдіктер шөлді жерлерге қарағанда биік болады, бірақ ормандарға қарағанда төмен.
- Африкадағы саванналар да дала типіне жатады, бірақ оларда ағаштар аздап кездеседі.
- Далаларда көптеген дәрілік өсімдіктер өседі, олардың кейбіреулері халықтық медицинада қолданылады.
- Далаларда желдің әсерінен топырақ эрозиясы жиі болады.
- Дала экожүйелері жаһандық көмірқышқыл газын сіңіруге маңызды үлес қосады.
- Далалық аймақтарда жаңартылмалы энергия көздері, мысалы, жел және күн энергиясы кеңінен қолданылады.
- Далаларда көптеген түрлердің мекендеу ортасы ретінде маңызды биоәртүрлілік сақталған.
- Далалар адамдарға жайылым және ауыл шаруашылығы үшін шексіз кеңістіктер ұсынады.
- Далалардағы қатты желдер көбінесе топырақтың жылдам кебуіне және эрозияға әкеледі.
- Далалар кейбір мәдениеттерде батырлық және еркіндік символы ретінде қабылданады.
- Далаларда климаттық өзгерістерге байланысты жануарлар мен өсімдіктердің тіршілігіне қауіп төніп тұр.
Далалар – жер бетіндегі маңызды экожүйелердің бірі, олар көптеген жануарлар мен өсімдіктердің мекені ғана емес, сонымен қатар ауыл шаруашылығы үшін маңызды аймақ болып табылады. Дала аймақтары табиғаттың керемет байлығын және тұрақтылықты сақтайды. Олар біздің ғаламшарымыздың биоәртүрлілігін сақтау үшін үлкен рөл атқарады, сондықтан оларды қорғау өте маңызды.
