1917 жылғы революция – Ресей империясының саяси құрылымында терең өзгерістер әкелген оқиғалардың маңызды бірі. Бұл революция тек Ресей тарихын ғана емес, әлем тарихын да өзгертті. Патшалық жүйенің құлдырауы, жұмысшылар мен шаруалардың наразылықтары, революциялық қозғалыстардың көтерілуі – осының бәрі осы тарихи кезеңнің сипаты. Революцияның себептері мен салдарлары әлі күнге дейін тарихшылар мен зерттеушілердің қызығушылығын тудырады.
- 1917 жылғы революция екі кезеңнен тұрды: ақпандағы буржуазиялық революция және қазандағы социалистік революция.
- Ақпан революциясы нәтижесінде Николай II патшалықтан бас тартты және Романовтар әулетінің 300 жылдық билігі аяқталды.
- Революциядан кейін уақытша үкімет құрылды, оны А.Ф. Керенский басқарды.
- Уақытша үкімет соғысты жалғастыруды қолдап, халықтың наразылығын одан әрі күшейтті.
- Қазан төңкерісі большевиктердің билікке келуіне әкелді, бұл оқиға 1917 жылы 7 қарашада (26 қазан ескі күнтізбемен) болды.
- Қазан төңкерісін басқарған большевиктер партиясы В.И. Лениннің басшылығында болды.
- Большевиктер «Барлық билік кеңестерге!» деген ұранмен халықты өз жағына тартып, Кеңестердің өкілеттігін нығайтты.
- 1917 жылы 25 қазанда (ескі күнтізбе) Петроградтағы Қысқы сарай басып алынды.
- Уақытша үкімет құлатылып, билік Кеңестердің қолына өтті.
- Қазан төңкерісінен кейін Ресейде азаматтық соғыс басталып, ел бірнеше жыл бойы хаоста болды.
- Лениннің «Жер туралы декреті» шаруа қауымына жерді мемлекет меншігіне алу құқығын берді.
- «Бейбітшілік туралы декрет» Бірінші дүниежүзілік соғыстан шығуды көздеді, бұл большевиктерге қолдау жинауға көмектесті.
- Ленин мен большевиктер соғысушы елдермен Брест-Литовск келісімін жасасып, Ресейді соғыстан шығарды.
- Уақытша үкіметті құлатқан соң, большевиктер Кеңес өкіметін құрып, жаңа социалистік мемлекет құруға кірісті.
- Большевиктер партиясы бастапқыда РСДРП(б) деп аталды, кейін КОКП деп өзгертілді.
- Қызыл Армияны құруға Лев Троцкий жауапты болды.
- Азаматтық соғыс кезінде «ақтар» мен «қызылдар» арасында күрес болды, «ақтар» патшалықты қайтаруды көздеді.
- 1917 жылғы оқиғалар негізінен Петроградта (бұрынғы Санкт-Петербург) орын алды.
- Петроград жұмысшылары революцияның негізгі қозғаушы күші болды.
- Большевиктердің жағына өткен Балтық флоты революцияда шешуші рөл атқарды.
- 1917 жылғы революция кезінде теміржолшылар да белсенді түрде наразылық білдірді.
- 1917 жылғы революцияға дейінгі жылдары Ресейдің экономикалық дағдарысы тереңдеді.
- Николай II соғыстағы жеңілістер мен халық наразылығының өсуіне байланысты биліктен бас тартуға мәжбүр болды.
- Ақпан революциясы кезінде патшаға қарсы демонстрациялар Петроградта қарулы қақтығыстарға ұласты.
- 1917 жылдың жазында уақытша үкіметке қарсы большевиктер мен солшыл социалистердің көтерілістері басталды.
- Уақытша үкімет жұмысшылар мен шаруаларға нақты реформалар жүргізе алмады, бұл оның құлауына әсер етті.
- Кеңес өкіметі алғашында РКФСР деп аталды (Ресей Кеңестік Федеративтік Социалистік Республикасы).
- Қазан революциясынан кейін Ресейде көптеген ұлттық қозғалыстар тәуелсіздікке ұмтылды.
- Азаматтық соғыс кезінде большевиктерге қарсы шетелдік интервенция болды.
- Большевиктер жер-жерде жергілікті Кеңестерді құруға бағытталған саяси жүйені енгізді.
- 1917 жылғы Қазан төңкерісі әлемдегі бірінші социалистік мемлекет құруға жол ашты.
- Ленин өз үкіметін кеңес өкіметінің жалғыз заңды органы ретінде жариялады.
- Ленин большевиктердің басшылығы кезінде Мемлекеттік Дума таратылды.
- Жаңа үкімет «буржуазиялық» деп танылған барлық саяси партияларды жойды.
- 1917 жылғы Қазан төңкерісінен кейін Ресейде әйелдердің сайлау құқығы енгізілді.
- Революция кезінде Ресейде жұмыссыздық пен азық-түлік тапшылығы кең етек жайды.
- Қазан төңкерісі нәтижесінде зауыттар, фабрикалар және банктер мемлекеттің меншігіне алынды.
- Ленин бастаған үкімет жалпыға ортақ еңбек міндеттемесін енгізді.
- Кеңес өкіметі шаруаларға жерді тегін бөлуді уәде етті.
- Троцкийдің басшылығымен Қызыл Армия азаматтық соғыста жеңіске жетті.
1917 жылғы революция Ресей тарихында терең із қалдырды және әлемнің саяси құрылымына үлкен әсер етті. Бұл оқиғалар Ресей империясының құлдырауына, социалистік мемлекеттің пайда болуына және кейіннен Кеңестік Одақтың құрылуына алып келді. Революцияның салдары ұзақ уақыт бойы бүкіл әлемде саяси және әлеуметтік өзгерістерге әсер етті. Бұл оқиғалар тек өткеннің бір бөлігі ғана емес, қазіргі заманға да өзек болған өзгерістердің бастауы еді.
