Рим империясының құлауы – тарихтағы ең маңызды оқиғалардың бірі. Рим империясы мыңжылдықтар бойы әлемнің саяси, экономикалық және мәдени өміріне әсер етіп келді. Алайда, IV ғасырдың соңында империя бірнеше дағдарыстарға ұшырап, ақырында құлауға алып келді. Оның құлауының себебі өте күрделі, онда ішкі және сыртқы факторлардың жиынтығы орын алды. Төменде Рим империясының құлауы туралы қызықты фактілер келтірілген.
- Рим империясы б.з.д. 27 жылы басталды, ал оның құлауы 476 жылы аяқталды.
- Рим империясы бастапқыда республикалық формада құрылды, бірақ императорлық билікке айналды.
- Империяның құлауына ықпал еткен бірінші себеп – экономикалық дағдарыс.
- Рим мемлекетінің ресурстарының сарқылуы мен әскери шығындардың көбеюі империяның әлсіреуіне әкелді.
- Ауыл шаруашылығының құлдырауы және егіншілікке қажетті өнімдердің азаюы азық-түлік дағдарысына себеп болды.
- Халықтың миграциясы империяның шекараларын әлсіретіп, римдік азаматтардың санының азаюына ықпал етті.
- Римдегі азамат соғыстары мен саяси тұрақсыздық мемлекет ішінде үлкен проблемаларды тудырды.
- Шетелдік тайпалардың шабуылы империяның шекараларын бұзып, қауіпсіздікті қамтамасыз ету қиынға соқты.
- 410 жылы вандалдар Рим қаласын басып алды.
- 455 жылы вандалдар тағы да Римді басып алып, үлкен зұлымдықтар жасады.
- 476 жылы Батыс Рим империясының соңғы императоры Ромулус Августус тағында отырды, бірақ ол құлатылды.
- Рим империясының шығыс бөлігі Византия империясы ретінде өмір сүре берді.
- Империяның әскери жүйесінің әлсіреуі соғыс әрекеттерін жүргізуді қиындатты.
- Шетелдік әскери топтар римдік армияның қатарында қызмет етіп, билікті қабылдады.
- Рим империясының мәдениеті мен сәулеті жоғары дамыды, бірақ ол құлдырау кезінде кері кетті.
- Жергілікті тайпалар мен варварлар Рим мәдениетіне әсер етіп, өз мәдениеттерін енгізді.
- Христиан дінінің таралуы Рим империясының діни құрылымына әсер етті.
- Христиан діні мемлекеттік дінге айналуы Рим империясының діні мен мәдениетіне өзгерістер енгізді.
- Білім мен ғылымның дамуы бәсеңдеді, өйткені мемлекеттік құрылым мен қауіпсіздік нашарлады.
- Римнің әскери әлеуеті өзге халықтардың шабуылына төтеп бере алмады.
- Империяда теңгерімсіздік пайда болып, әр түрлі аймақтарда автономиялық қозғалыстар күшейді.
- Рим империясының құлауы — орта ғасырлардың басталуына себеп болды.
- Қалалық өмірдің дағдарысы мен ауылдық өмірдің қайта жандануы Рим империясының ыдырауына алып келді.
- Римдік жолдар мен сауда жүйелерінің нашарлауы экономикалық байланыстарды әлсіретті.
- Империядағы әлеуметтік теңсіздік халық арасында наразылық тудырды.
- Кедейлік пен жұмыссыздықтың өсуі қақтығыстар мен тәртіпсіздіктерге әкелді.
- Империяның саяси басқару жүйесінің нашарлауы мемлекеттік құрылымның ыдырауына алып келді.
- Рим империясының құлауы әлем тарихында жаңа дәуірдің басталуын білдіреді.
Рим империясының құлауы – бұл тек бір мемлекеттің ғана емес, бүкіл әлемнің тарихындағы өзгерістердің маңызды кезеңі. Империяның әлсіреуі мен құлауы көптеген факторлардың нәтижесі болды. Бұл оқиға тарихшылар мен зерттеушілер үшін қызықты тақырып болып табылады, себебі ол мемлекеттердің құрылу және ыдырау себептерін зерттеуге мүмкіндік береді. Рим империясының құлауы адамзат тарихында үлкен өзгерістерге жол ашты.
