Чарльз Дарвин – эволюциялық теорияның негізін қалаушы және әлемдегі ең танымал ғалымдардың бірі. Оның өмірі мен ғылыми еңбектері көптеген зерттеушілердің назарын аударып келеді. Дарвиннің еңбектері биология мен табиғаттанудың дамуына елеулі үлес қосты. Оның ең танымал шығармасы «Түрлердің шығу тегі» кітабы ғылыми әлемді толығымен өзгерткенін айтуға болады.
- Чарльз Дарвин 1809 жылы 12 ақпанда Англияның Шрусбери қаласында дүниеге келген.
- Дарвиннің әкесі Роберт Дарвин дәрігер болған, ал атасы Эразм Дарвин де танымал ғалым әрі дәрігер болған.
- Чарльздың анасы Сюзанна Веджвуд 1817 жылы, Чарльз 8 жаста болғанда, қайтыс болды.
- Дарвин Эдинбург университетінде медицина оқыды, бірақ оны дәрігер болу қызықтырмады.
- Кейін Дарвин Кембридж университетіне түсіп, теология бойынша білім алды.
- 1831-1836 жылдары Дарвин «Бигль» кемесінде бүкіл әлемді шарлаған ғылыми экспедицияға қатысты.
- Бұл саяхат Дарвинге әлемнің әртүрлі аймақтарындағы табиғатты зерттеуге мүмкіндік берді.
- Ол Галапагос аралдарындағы түрлі жануарлар мен өсімдіктерді зерттеп, эволюция теориясының негіздерін қалады.
- «Бигль» саяхаты Дарвиннің бүкіл өміріне және оның ғылыми ізденістеріне үлкен әсер етті.
- 1859 жылы Дарвин «Түрлердің шығу тегі» («On the Origin of Species») кітабын жарыққа шығарды.
- Бұл кітапта табиғи сұрыпталу процесі арқылы эволюцияның қалай жүзеге асатыны түсіндірілді.
- Дарвиннің теориясы бірден даулы мәселеге айналды, өйткені ол сол уақыттағы діни көзқарастарға қайшы келді.
- Чарльз Дарвин өзінің эволюциялық теориясын бірнеше рет жетілдіріп, қайта басып шығарды.
- Ол табиғи сұрыпталу механизмін алғаш рет ғылыми түрде түсіндірген ғалым болды.
- Дарвиннің теориясы тек биологияда ғана емес, сонымен қатар психология, социология және антропология салаларында да үлкен әсер етті.
- Дарвиннің замандасы Альфред Рассел Уоллес те эволюция теориясын дербес түрде дамытқан, бірақ Дарвин өз кітабын бірінші болып шығарды.
- Чарльз Дарвин «Үй жануарлары мен мәдени өсімдіктердің өзгеруі» («The Variation of Animals and Plants under Domestication») атты кітабында жасанды сұрыпталу процесін зерттеді.
- Дарвиннің «Адамның тегі және жыныстық сұрыпталу» («The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex») атты еңбегі адам эволюциясы туралы алғашқы ғылыми түсініктердің бірін ұсынды.
- Чарльз Дарвиннің денсаулығы ұзақ жылдар бойы нашар болды, бірақ ол ғылыми жұмысын тоқтатпады.
- Дарвин 1882 жылы 19 сәуірде қайтыс болды және Вестминстер аббатында жерленген.
- Ол өз өмірінде 20-дан астам ғылыми еңбек жариялады.
- Дарвиннің ғылыми мұрасы мен оның идеялары қазіргі заманғы биологияның негізі болып қала береді.
- Дарвинді өлтіретіндей күшті сынға алған замандастары көп болды, бірақ ол ешқашан өз көзқарасынан бас тартқан жоқ.
- Оның эволюция туралы теориясы қазіргі заманғы генетика және молекулалық биология салаларының дамуына үлес қосты.
- Чарльз Дарвиннің өмірі мен ғылыми мұрасы туралы көптеген кітаптар мен мақалалар жазылды.
- Оның өмір жолы қазіргі ғалымдарға үлкен үлгі болып табылады.
- Чарльз Дарвин адамзаттың табиғатты түсінуінде революциялық өзгерістер жасады.
Чарльз Дарвиннің өмірі мен ғылыми еңбектері тек биологияда ғана емес, жалпы ғылым мен философияда да маңызды орын алады. Ол өз заманындағы барлық қиындықтарға қарамастан, адамзатқа табиғаттың сырларын түсіндіруге тырысты. Оның еңбектері бүгінде де өзектілігін жоғалтпайды және болашақ ұрпақ үшін бағалы мұра болып қала бермек.
