Грегор Мендель – генетика ғылымының негізін қалаушы және тұқым қуалаушылық заңдылықтарын алғаш рет жүйелеп көрсеткен ғалым. Оның тәжірибелері мен ғылыми еңбектері ғылымдағы маңызды жаңалықтардың бастауы болды. Мендельдің жұмысы генетика мен биологияның дамуына орасан зор үлес қосты, және оның аты бүгінгі күнге дейін құрметпен аталып келеді.
- Грегор Мендель 1822 жылдың 20 шілдесінде қазіргі Чехия аумағында орналасқан Хайнцендорф ауылында дүниеге келген.
- Оның шын есімі Иоганн Мендель болды, бірақ монастырьға кіргеннен кейін ол Грегор есімін алды.
- Мендель Августиндік монастырьда монах болды.
- Ол Брюнн (қазіргі Брно) қаласындағы Сент-Томас монастырында өмір сүрді.
- Мендель физика және математика пәндері бойынша жоғары білім алған.
- Ол Вена университетінде оқыды.
- Мендель алғашқы тәжірибелерін монастырь бақшасында өткізді.
- Ол бұршақ өсімдіктерін зерттеп, тұқым қуалаушылық заңдылықтарын ашты.
- Мендельдің негізгі зерттеулері 1856–1863 жылдары жүргізілді.
- Ол тәжірибелері барысында 29 000-нан астам бұршақ өсімдігін зерттеген.
- Мендель тұқым қуалаушылықтың үш негізгі заңын тұжырымдады.
- Бірінші заң – біркелкілік заңы деп аталады.
- Екінші заң – ажырау заңы деп аталады.
- Үшінші заң – тәуелсіз комбинациялар заңы деп аталады.
- Мендельдің жұмысы өз уақытында көпшілікке танылмады.
- Оның еңбектері 1900 жылдары ғана кеңінен танылды.
- Генетика ғылымының дамуына Мендельдің заңдары негіз болды.
- Мендельдің жұмыстары негізінде «ген» ұғымы енгізілді.
- Ол өз тәжірибелерін статистикалық әдістермен талдады.
- Мендель биологиядағы эксперименттік зерттеулердің негізін салушылардың бірі болып саналады.
- Ол монах ретінде дін мен ғылымды біріктірді.
- Мендельдің еңбектері биометрия және популяциялық генетика сияқты ғылымдардың дамуына әсер етті.
- Ол ғылымға жаңашыл көзқараспен қараған алғашқы ғалымдардың бірі болды.
- Мендель өз уақытында көптеген қиындықтарға қарамастан, ғылыми зерттеулерін жалғастырды.
- Оның еңбектері кейінгі ғалымдардың жұмысында кеңінен пайдаланылды.
- Мендельдің еңбектері генетиканың заңдылықтарын анықтаудағы басты құжаттар болып саналады.
- Оның құрметіне генетикадағы «Мендель заңдары» атауы берілді.
- Мендельдің жұмыстары генетикадан басқа, эволюциялық биологияға да үлкен ықпал етті.
- Ол өмірінің соңына дейін монастырьда жұмыс істеп, зерттеулерін жалғастырды.
- Мендель 1884 жылы 6 қаңтарда қайтыс болды, бірақ оның ғылыми мұрасы мәңгі сақталды.
- Бүгінгі таңда Грегор Мендель «генетиканың атасы» деп аталады.
Грегор Мендельдің еңбектері қазіргі генетиканың негізін қалаған аса маңызды жаңалықтар болды. Ол тұқым қуалаушылықтың заңдарын ашып, ғылымдағы көптеген құбылыстарды түсіндіруге көмектесті. Мендельдің жұмысы оның замандастары тарапынан бағаланбағанымен, бүгінгі күні ол биология мен генетиканың басты қайраткерлерінің бірі ретінде танылып отыр. Ғалымның зерттеулері әлі де өзектілігін жойған жоқ және ғылымның одан әрі дамуына үлес қосуда.
