Пілдер – жер бетіндегі ең үлкен құрлық жануарлары, олар өздерінің ақылдылығымен, керемет жадымен және әлеуметтік қарым-қатынасымен ерекшеленеді. Бұл алып жануарлар адамзат тарихында әртүрлі мәдениеттерде ерекше орынға ие болған. Олардың табиғи өмір сүру ортасы ормандар мен саванналар болса, адам әрекеті олардың санын азайтуда. Пілдер тек дене өлшемімен ғана емес, мінез-құлқымен де қызықты, олар қауымдастықтарда өмір сүріп, жас ұрпақты бірге тәрбиелейді.
- Пілдер – құрлықтағы ең үлкен жануарлар, олардың салмағы 6-7 тоннаға дейін жетуі мүмкін.
- Африкалық пілдер биіктігі 4 метрге дейін жетеді.
- Пілдердің үш негізгі түрі бар: африкалық саванна пілі, африкалық орман пілі және азиялық піл.
- Африкалық пілдердің құлақтары үлкен және желпуіш пішінінде, ал азиялық пілдердің құлақтары кішірек.
- Пілдің терісі өте қалың, шамамен 2-2,5 см.
- Пілдер күн сайын 150 кг-ға дейін шөп, жапырақ және жемістер жейді.
- Пілдер тәулігіне шамамен 150 литр су ішеді.
- Пілдерде ұзын, икемді хобот болады, ол олардың мұрны мен еріндерінің бірігуінен пайда болған.
- Хобот пілдерге тамақ алу, су ішу, демалу және қарым-қатынас жасау үшін қажет.
- Пілдерде үлкен азу тістері болады, оларды қорғаныс және жер қазу үшін пайдаланады.
- Пілдердің азу тістері жыл сайын шамамен 17 см өседі.
- Пілдерде жад өте жақсы дамыған, олар ұзақ жылдар бойы адамдар мен жерлерді есте сақтай алады.
- Пілдер өте әлеуметтік жануарлар, олар топтарда өмір сүреді.
- Топты әдетте ең егде әрі тәжірибелі аналық піл басқарады.
- Пілдердің өмір сүру ұзақтығы 60-70 жылға дейін жетеді.
- Пілдер адамдарға ұқсас қайғы сезінеді және өз туыстарын жоғалтқанда аза тұтады.
- Пілдердің балалары шамамен 22 ай анасының құрсағында болады, бұл жер бетіндегі ең ұзақ жүктілік кезеңі.
- Пілдер ұрпағын бірнеше жыл бойы бірге өсіреді.
- Пілдердің қимылы өте нәзік және олар бір-бірімен жұмсақ дауыстар арқылы байланыс орнатады.
- Пілдер бір-бірімен инфрақызыл дыбыстар арқылы да қарым-қатынас жасай алады, бұл дыбыстар адам құлағына естілмейді.
- Пілдер шөптесін өсімдіктерді, бұталарды және жеміс-жидектерді жегенді ұнатады.
- Пілдер ормандарды күтіп-баптаушы ретінде әрекет етеді, олар ағаштарды құлатып, орманның әртүрлілігін сақтайды.
- Пілдер жүзуді жақсы көреді және суда ұзақ уақыт бойы қалуға қабілетті.
- Пілдерге ұйқы көп қажет емес, олар тәулігіне шамамен 2-3 сағат қана ұйықтайды.
- Пілдердің терісі оларды күннің ыстығынан қорғайды, бірақ олар күнге күюі де мүмкін.
- Пілдер балшықпен және шаңмен денелерін жауып, күннен қорғану үшін табиғи «крем» қолданады.
- Пілдер әртүрлі құралдарды қолдана алады, мысалы, таяқтармен өздерін қасып немесе жапырақтарды жинап алады.
- Пілдер кейбір дыбыстар мен қозғалыстарды өте үлкен қашықтықтан, 10 шақырымға дейін сезе алады.
- Пілдердің топтары өздеріне тән бағыттармен көшіп-қонады және су мен азық табу үшін ұзақ сапарлар жасайды.
- Пілдер зиянкестерден қорғану үшін арнайы дыбыстар шығарып, басқа жануарларды ескертеді.
- Африкада және Азияда пілдер табиғи өмір сүретін орындарында сирек кездесетін жануарлар қатарына кіреді.
- Браконьерлік және табиғи ортаның қысқаруы пілдердің санын азайтуда.
- Қазіргі таңда пілдер Халықаралық табиғатты қорғау одағының Қызыл кітабына енгізілген.
- Пілдер адамдар үшін жұмыс көлігі ретінде де қолданылған, әсіресе Оңтүстік-Шығыс Азияда.
- Пілдер ағаштар мен орман жолдарын тазалауға және құрылыс жұмыстарында пайдаланылған.
- Пілдер жаппай аңшылықтың құрбанына айналуда, әсіресе олардың азу тістері үшін.
Пілдер – тек табиғаттың керемет жаратылысы ғана емес, сонымен қатар экожүйенің маңызды бөлігі. Олар орманды сақтау, су көздерін табу және басқа жануарларға үлгі болу арқылы қоршаған ортаға оң әсер етеді. Адамзат пілдерді қорғау үшін бар күшін салуда, бірақ браконьерлік пен мекендеу ортасының қысқаруы оларды жойылу қаупіне душар етуде. Пілдерге деген құрмет пен қамқорлық болашақ ұрпақ үшін олардың өмірін сақтап қалудың кілті болмақ.
