Чилидегі көтеріліс – ел тарихындағы маңызды кезеңдердің бірі, ол халықтың әлеуметтік және экономикалық теңсіздікке деген наразылығын көрсетті. Бұл оқиғалар тек Чилидің ішкі мәселелерін ғана емес, сонымен қатар Латын Америкасы мен әлемдегі басқа да әлеуметтік қозғалыстарға әсер етті. Көтеріліс барысында түрлі оқиғалар мен шешімдер қабылданды, олар Чили қоғамының өзгерістерге деген сұранысын айқын көрсетті.
- Чилидегі көтеріліс 2019 жылдың қазан айында басталды.
- Көтерілістің алғашқы себебі – Сантьяго қаласында қоғамдық көлік бағасының көтерілуі болды.
- Бірінші рет көтеріліс 18 қазанда метро билеттерінің бағасы 30 песоға өскен кезде басталды.
- Көтеріліс тек көлік мәселесімен шектелмей, әлеуметтік және экономикалық теңсіздікке қарсы жалпы наразылыққа айналды.
- Елдің әртүрлі аймақтарында миллиондаған адам шеруге шықты.
- Көтеріліс кезінде көптеген мемлекеттік және жеке меншік ғимараттар өртеліп, қиратылды.
- 18 қазанда елдің бірнеше қалаларында коменданттық сағат енгізілді.
- Чилидің президенті Себастьян Пиньера жағдайды тұрақтандыру үшін елде төтенше жағдай жариялады.
- Көтеріліс кезінде 30-дан астам адам қаза тауып, мыңдаған адам жарақат алды.
- Чили үкіметі метрополитен бағасын қайта қарастырып, оны төмендетуге мәжбүр болды.
- 2019 жылдың қазан айында Чилиде ұлттық ереуілдер өткізілді.
- Көтерілістен кейін Пиньера үкіметі ел Конституциясын өзгерту туралы референдум өткізуге келісті.
- Референдум 2020 жылдың қазан айында өтті және халықтың басым бөлігі жаңа Конституцияны қолдады.
- Көтеріліс кезінде полиция мен әскерилердің азаматтарға қатысты зорлық-зомбылық әрекеттері көптеген сынға ұшырады.
- Көтеріліс кезінде Чилидегі кедейлік пен теңсіздіктің деңгейі туралы кең талқылаулар өтті.
- 2019 жылы Сантьягода өткен көптеген шерулер әлемдік БАҚ-та кеңінен жарияланды.
- Көтеріліс елдегі білім беру жүйесі мен денсаулық сақтау саласындағы проблемаларды ашып көрсетті.
- Халықтың наразылығының бір себебі – елдегі байлар мен кедейлер арасындағы табыс айырмашылығының үлкендігі болды.
- Чилидегі көтеріліс әлеуметтік әділеттілікке деген сұраныстың артуымен сипатталды.
- Көтеріліс әлемдегі басқа елдерге, әсіресе Латын Америкасына әсер етіп, сол елдерде де наразылық акцияларының күшеюіне себеп болды.
- Көтерілістен кейін елде экономикалық реформалар жүргізу қажеттілігі туралы пікірталастар басталды.
- Чилидегі көтеріліс Латын Америкасындағы ең ірі әлеуметтік қозғалыстардың бірі ретінде тарихқа енді.
- Көтеріліс барысында мәдени және өнер саласындағы белсенділердің рөлі ерекше болды, олар көтерілісшілердің үнін жеткізді.
- Наразылық шерулері кезінде Чили жалаулары мен басқа да ұлттық символдар кеңінен қолданылды.
- Чилидегі көтеріліс халықтың саяси сана-сезімінің артуына ықпал етті.
- 2020 жылы Чилидегі көтерілістің салдары ретінде көптеген мемлекеттік лауазымды тұлғалар қызметтерінен кетуге мәжбүр болды.
- Чилидегі көтеріліс әлеуметтік желілер арқылы да кең таралып, халықтың бірігуіне ықпал етті.
- Көтеріліс елдегі демократиялық институттарды күшейтуге деген талаптармен аяқталды.
Чилидегі көтеріліс – бұл халықтың әлеуметтік әділеттілік пен теңдікке деген талаптарының көрінісі болды. Бұл оқиғалар ел тарихында маңызды із қалдырды және Чилидің болашағына айтарлықтай әсер етті. Көтерілістен кейін елде көптеген реформалар жүргізіліп, халықтың дауысы естілді, бұл демократиялық процестердің жаңа кезеңінің басталуына негіз болды.
