Иран – бай тарихы мен мәдениеті бар, Орталық Азияда орналасқан ерекше мемлекет. Оның аумағының кеңдігі мен географиялық әртүрлілігі көптеген қызықты фактілерді ұсынады. Иранның ежелгі өркениеттерден қазіргі заманғы саясатқа дейінгі тарихы оның маңызды мәдени және стратегиялық рөлін көрсетеді. Бұл мақалада Иранның әртүрлі аспектілері мен ерекшеліктері туралы көпшілікке қызықты деректер жинақталған.
- Иранның ресми атауы – Иран Ислам Республикасы, ол 1979 жылы Ислам революциясы нәтижесінде құрылды.
- Елдің астанасы – Тегеран, ол Иранның солтүстігінде орналасқан ірі мегаполис.
- Иранның аумағы 1,648,195 шаршы километрді құрайды, бұл оны әлемнің 18-ші үлкен мемлекеті етеді.
- Иранның халқы шамамен 85 миллион адамды құрайды.
- Мемлекеттің ресми тілі – парсы тілі, ол сондай-ақ фарси деп аталады.
- Иранның экономикасы негізінен мұнай мен табиғи газ өндіруге тәуелді.
- Елдің аумағында 31 провинция бар, олардың әрқайсысында өзіндік мәдени ерекшеліктері бар.
- Иранда ежелгі Персия империясының мәдениеті мен тарихы терең тамыр жайған.
- Иранның ең биік шыңы – Дамаванд тауы, оның биіктігі 5,610 метр.
- Иран тарихындағы атақты археологиялық ескерткіштер қатарына Персеполь қаласының қирандылары кіреді.
- Персеполь – әлемнің жеті кереметінің бірі болып саналатын көне қалалардың бірі.
- Иран ислам революциясынан кейін теократиялық жүйе енгізілген, онда жоғары діни лидерлердің өкілеттігі зор.
- Иранның ұлттық символдарының бірі – шағала мен күннің бейнесі.
- Иранда төрт маусымдық климаттық белдеу бар: құрғақ, жартылай құрғақ, орманды және таулы.
- Иранның ұлттық тағамдарына кебаб, пилав және фесенджан атты дәмді тағамдар жатады.
- Елде маңызды мәдени мерекелердің бірі – Навруз, бұл жаңарудың және көктемнің бастауы ретінде атап өтіледі.
- Ирандағы ең ірі қала – Тегеран, оның тұрғындары 8 миллионнан асады.
- Иранда елдегі басым дін – исламның шиит тармағы болып табылады.
- Иран – әлемдегі ең көне мәдениеттердің бірі болып табылатын Иран платоында орналасқан.
- Иранның қалалары, оның ішінде Исфахан және Шираз, ортағасырлық ислам өнері мен архитектурасының тамаша үлгілерімен танымал.
- Иранның экономикасында агрономия, өнеркәсіп және қызмет көрсету салалары маңызды рөл атқарады.
- Елде мұнай мен газдан басқа, ауыл шаруашылығы өнімдері де кеңінен өндіріледі, соның ішінде мақта мен жеміс-жидектер.
- Иранның белгілі көрнекі жерлері қатарына ежелгі Шираз қаласы мен оның тарихи мешіттері кіреді.
- Иранда өндірілетін ең танымал экспорттық өнімдер – мұнай мен газ.
- Иранның шет елдермен халықаралық қатынастары түрлі саяси мәселелер мен санкциялармен әсерленіп отырады.
- Иранның бай мәдени мұрасы бүкіл әлемдегі ғалымдар мен зерттеушілер үшін қызықты зерттеу нысаны болып табылады.
- Елде оқыту мен білім берудің деңгейі жоғары, оның ішінде көптеген университеттер мен зерттеу орталықтары бар.
- Иранның әскери күштері аймақта маңызды стратегиялық рөл атқарады және әлемдік саясатта белсенді қатысады.
- Иранның табиғи ландшафттары әртүрлі, оған шөлдер, таулар, жазықтар мен ормандар жатады.
- Елдің аумағында көпшілікке таныс және тарихи маңызды Ислам сәулет өнері мен архитектуралық ескерткіштер бар.
- Иранның кино өнері мен әдебиеті әлемдік деңгейде белгілі, оның ішінде көптеген халықаралық сыйлықтармен марапатталған.
- Иранның ішкі саяси құрылымы президенттік және парламентарлық жүйелердің комбинациясынан тұрады.
- Елдің теңіз жағалауындағы аймақтары, әсіресе Каспий теңізі мен Ормуз бұғазы, стратегиялық маңызға ие.
- Ирандағы әртүрлі этникалық топтар мен мәдениеттер елдің мәдени әртүрлілігін қамтамасыз етеді.
Иран өзінің ұзақ тарихы, бай мәдениеті және стратегиялық маңызы бар. Елдің табиғи және мәдени ерекшеліктері оның әлемдегі орны мен рөлін айқындайды. Иранның көпқырлы сипаттары мен тарихы зерттеушілер мен саяхатшыларға жаңа мүмкіндіктер мен қызықты фактілер ұсынады. Елдің экономикалық, саяси және мәдени аспектілері оны халықаралық қауымдастықта маңызды ойыншы етеді.
