Өзіне сенімді болуды қалай үйренуге болады

Өзіне деген сенімділік адамның өмірінің барлық саласына әсер етеді – мансаптан бастап қарым-қатынас пен денсаулыққа дейін. Бұл қасиет туа біткен емес, ол тәжірибе, өзін-өзі тану мен үнемі жұмыс істеу арқылы қалыптасады. Өз күшіне сенбеу – адамның мүмкіндіктерін шектеп, өз әлеуетін толық ашуға кедергі келтіреді. Ал ішкі сенімділік қиындықтармен күресуге, шешімдер қабылдауға және тұрақтылықты сақтауға көмектеседі. Көп адам өзіне сенімді болуды бала кезден үйренбесе де, кейінірек меңгеруге бола ма деген сұрақ қояды. Бұл қабілетті кез келген адам дамыта алады – жасына не өмірлік тәжірибесіне қарамастан. Осы мақалада өзіне сенімді болуды қалыптастыруға көмектесетін нақты әдістер мен кеңестер қарастырылады.

Өзіне сенімді болудың маңызы қандай

Өзіне сенімсіз адам өз мүмкіндіктеріне күмәнмен қарап, қателіктен қорқып, жаңа мүмкіндіктерден бас тартады. Ол өз жетістігін елемеуі мүмкін, өзгелермен жиі салыстырып, өз құндылығын төмен бағалайды. Ал сенімділік қалыптасқанда адам өміріне белсенді араласа бастайды, шешім қабылдаудан қорықпайды және өзін жақсырақ сезінеді.

Сенімсіздіктің жиі кездесетін белгілері:

• кінә сезімі немесе өзгелердің бағалауынан қорқу;
• жауапкершіліктен немесе көпшілік алдында сөйлеуден қашу;
• басқалардың пікіріне тәуелді болу;
• өз жетістігін бағаламау;
• жаңа тапсырмалар алдында қатты уайымдау;
• бәріне ұнауға тырысу, өз қажеттілігін ескермеу;
• маңызды шешімдер мен әрекеттерді кейінге шегеру.

Осы белгілерді түсіне отырып, сенімділікті дамытуға бағытталған саналы жұмыс бастауға болады.

Сенімділікке алғашқы қадамдар

Ішкі тіректі қалыптастыру – шыдамдылық пен өзін құрметтеуді қажет ететін процесс. Сенімділік – бір сәтте пайда болатын емес, күнделікті әрекет арқылы дамитын қасиет.

• артық өзін сынауды конструктивті бағалаудан ажыратыңыз;
• күн сайынғы шағын жетістіктеріңізді жазып отырыңыз;
• өзіңіз туралы қандай сөздермен сөйлейтініңізге назар аударыңыз;
• дене бітіміңіз бен дауысыңызды дамытыңыз – бұл өзін қабылдауға әсер етеді;
• бас тартуды сәтсіздік деп емес, тәжірибе деп қабылдаңыз;
• сізге қолдау көрсететін адамдармен араласыңыз;
• шабыттандыратын кітаптар оқып, сенімсіздікпен күрескендердің оқиғаларын тыңдаңыз.

Бұл кеңестер ішкі сенімділікті арттырып, өз құндылығыңызды тереңірек сезінуге көмектеседі.

Өзіне сенімділікті дамытатын тиімді тәсілдер

1. Ыңғайлы аймақтан шығып тұрыңыз. Шағын сынақтар арқылы психиканы шыңдауға болады. Мысалы, бейтаныс адаммен әңгіме бастау, жиналыста сөйлеу немесе жаңа жобаға қатысу. Уақыт өте келе бұрын қиын көрінген әрекеттер қарапайымға айналады.
2. Ішкі диалогты бақылаңыз. Адам өзіне қандай ой айтады – соған сеніп, солай әрекет етеді. Егер үнемі «менен келмейді» десе, сенімсіздік артады. Теріс ойды қолдаушы, жылы сөздермен ауыстырыңыз.
3. Шешім қабылдауды әдетке айналдырыңыз. Күнделікті – қай бағытпен жүру, не жеу, қандай фильм көру сияқты ұсақ істерден бастаңыз. Шешім қабылдау қабілеті ішкі тіректі күшейтеді және уайымды азайтады. Өз түйсігіңізге сенуді үйреніңіз.
4. Сәттілікті жиі сезініңіз. Өз қолыңыздан жақсы келетін іспен айналысыңыз. Жетістік сезімі өзін бағалауға негіз болады. Бұл жұмыс, хобби не қарапайым тапсырма болуы мүмкін – маңыздысы нәтижені көру.
5. Денеңізге көңіл бөліңіз. Физикалық белсенділік дофамин мен эндорфин өндірісін арттырады – бұл көңіл-күй мен өзін-өзі бағалауға әсер етеді. Спорт, серуен немесе би – сенімділікті физиологиялық деңгейде де қолдайды.
6. Нақты әрі қолжетімді мақсаттар қойыңыз. Үлкен тапсырмаларды кіші кезеңдерге бөліңіз және әр қадам үшін өзіңізді мадақтаңыз. Жетістік сезімі арқылы сенімділік біртіндеп өседі. Мақсат неғұрлым айқын болса, соғұрлым оған жету оңай.
7. Зиянды ортаны шектеңіз. Айналаңыздағы адамдардың әсері өте күшті. Егер үнемі сын, кемсіту немесе салыстыру болса – бұл ішкі күйіңізге кері әсер етеді. Сізді қолдайтын, шабыт беретін адамдарды таңдаңыз.

Бұл әрекеттерді тұрақты қайталау ішкі сенімділікті нығайтады және өзіңізге деген сенімді сыртқы жағдайларға емес, ішкі негізге сүйене отырып қалыптастыруға көмектеседі.

Өзіне сенімділік – тағдыр сыйы емес, әр адам меңгере алатын дағды. Бұл жол шыдамдылықты, зейін мен өз сезімдеріне құрметпен қарауды талап етеді. Өзіне сенетін адам шешім қабылдаудан қорықпайды, қажет кезде «жоқ» деп айта алады және өз құндылығын білетін күйде әрекет етеді. Ең бастысы – кішкентай қадамнан бастау және жүйелі түрде дамуға ұмтылу. Уақыт өте келе ішкі дауыс сіздің сыншыңыз емес, қолдаушыңыз болады. Сенімділік – мінсіз болу емес, өзіңізді қабылдап, өмірде өз құндылықтарыңызға сәйкес өмір сүру қабілеті.