Елдердің ғарыштық бағдарламалары туралы 43 қызықты факт

Ғарыштық бағдарламалар – елдердің технологиялық және ғылыми даму деңгейін көрсететін маңызды бағыттардың бірі. Әр елдің ғарыштық зерттеулерге қосқан үлесі әлемдік ғарыш саласының дамуына айтарлықтай әсер етеді. Ғарыштық бағдарламалар тек зерттеу жұмыстарын жүргізіп қана қоймай, Жердің климатын бақылау, байланыс жүйелерін жетілдіру және көптеген басқа мақсаттар үшін де қолданылады.

1. Кеңес Одағы 1957 жылы әлемде алғашқы жасанды жерсерігін – «Спутник-1»-ді ғарышқа ұшырды.
2. 1961 жылы Юрий Гагарин алғаш рет ғарышқа ұшып, адамзат тарихындағы алғашқы ғарышкер болды.
3. АҚШ-тың НАСА ғарыш агенттігі 1958 жылы құрылды.
4. 1969 жылы АҚШ-тың «Аполлон-11» миссиясы Айға бірінші адамды қондырды.
5. Нил Армстронг – Айға қадам басқан алғашқы адам.
6. Қытайдың ғарыштық бағдарламасы 1970 жылы өз алғашқы жерсерігін ұшырумен басталды.
7. Қытай 2003 жылы Юй Ган атты ғарышкерді ғарышқа ұшырып, ғарыштық елдердің қатарына қосылды.
8. Жапонияның ғарыш агенттігі JAXA 2003 жылы құрылды.
9. 2008 жылы Үндістан «Чандраян-1» миссиясымен Айға зонд ұшырды.
10. Ресейдің ғарыштық агенттігі – «Роскосмос» 1992 жылы құрылды.
11. Еуропалық ғарыш агенттігі (ESA) 1975 жылы құрылған және бірнеше елдің ғарыштық қызметін үйлестіреді.
12. 2019 жылы Қытайдың «Чанъэ-4» аппараты Айдың қараңғы жағына қонды.
13. Үндістанның «Мангальян» миссиясы 2014 жылы Марсқа табысты ұшырылды.
14. NASA-ның «Хаббл» телескопы 1990 жылы ғарышқа шығарылып, әлемдік астрономияны дамытты.
15. 2012 жылы NASA-ның «Кьюриосити» ровері Марсқа қонды.
16. Жапонияның «Хаябуса» миссиясы астероидтан топырақ үлгілерін жинап, Жерге қайтарды.
17. Біріккен Араб Әмірліктері 2020 жылы «Аль-Амаль» жерсерігін Марсқа ұшырды.
18. 2021 жылы NASA-ның «Персеверанс» ровері Марсқа қонды.
19. SpaceX компаниясы 2020 жылы «Crew Dragon» капсуласын ұшырып, АҚШ-тың ғарыштық тасымалдарын қайта жандандырды.
20. SpaceX компаниясы алғаш рет қайта пайдаланылатын зымырандарды сәтті қолданды.
21. NASA-ның «Джеймс Уэбб» ғарыш телескопы 2021 жылы ұшырылып, ең заманауи ғарыш телескопына айналды.
22. Канада ғарыштық агенттігі «Канадарм» робот жүйесі арқылы Халықаралық ғарыш стансасының жобасына үлес қосты.
23. Италия 1990 жылдары «Vega» зымыранын жасаумен Еуропаның ғарыштық бағдарламаларына үлкен үлес қосты.
24. 2018 жылы NASA-ның «Паркер» зонды Күнге ең жақын нүктеге жетті.
25. Ресейдің «Союз» зымырандары адамзатты ғарышқа тұрақты ұшыратын ең сенімді көлік құралдарының бірі.
26. Франция ғарыштық бағдарламаларға Ariane зымырандары арқылы үлкен үлес қосады.
27. Бразилия 2021 жылы өз алғашқы коммерциялық зымыранын ұшыруды сәтті жүзеге асырды.
28. Израиль 2019 жылы «Берешит» аппаратымен Айға қонуға тырысты, бірақ миссия сәтсіз аяқталды.
29. 2021 жылы SpaceX алғашқы толық азаматтық экипажды ғарышқа ұшырды.
30. Жапония 2024 жылға қарай Айға зерттеу миссияларын жіберуді жоспарлап отыр.
31. Үндістан 2023 жылы «Чандраян-3» миссиясын Айға жіберуді жоспарлап отыр.
32. 1960 жылдары Кеңес Одағы Венераға бірнеше зонд жіберіп, оның атмосферасын зерттеді.
33. NASA-ның «Вояджер» зондтары Күн жүйесінен тыс кеңістікті зерттеуді жалғастырып келеді.
34. Еуропалық ғарыш агенттігі 2026 жылға қарай Юпитердің мұзды серігіне миссия жіберуді жоспарлауда.
35. NASA-ның Artemis бағдарламасы 2025 жылға қарай Айға адамдарды қайтаруды мақсат етеді.
36. SpaceX Марсты игеру мақсатында ғарыштық кемелерді жасауда жетекші компаниялардың бірі.
37. Қытай 2022 жылы ғарыш стансасын құруды аяқтауды жоспарлады.
38. Ресей «Луна-25» миссиясымен Айға өз зерттеу құралдарын жіберуді жоспарлап отыр.
39. 2004 жылы NASA-ның «Кассини» аппараты Сатурнның айналасындағы ең егжей-тегжейлі суреттерді жіберді.
40. NASA-ның «Тяньжоу» бағдарламасы Айды зерттеуге бағытталған.
41. Канада Халықаралық ғарыш стансасына бірнеше ғылыми жоба жіберіп, ғарыштық зерттеулерге үлес қосты.
42. Оңтүстік Корея ғарыштық бағдарламаларды дамытуға кірісіп, 2020 жылдары алғашқы зымырандарын ұшырды.
43. Испания ғарыштық зерттеулерге қатысып, өз жерсеріктерін ұшыруды жүзеге асырды.

Ғарыштық бағдарламалар әр елдің ғылыми-технологиялық дамуында маңызды рөл атқарады. Әр елдің ғарыштық зерттеулері Жердің шегінен тыс кеңістікті зерттеуге бағытталған және болашақта ғарыштық кеңістікті игеруде маңызды орын алатын болады. Ғарыштық бағдарламалар ғаламшарымыздың болашағы үшін жаңа мүмкіндіктер ашуға мүмкіндік береді.