Юпитер және оның спутниктері туралы 42 қызықты факт

Юпитер – Күн жүйесіндегі ең үлкен планета және оның айналасындағы серіктерімен ғарыштың таңғажайып тылсымдарын ашады. Бұл газ алыбы өзінің керемет мөлшерімен, ерекше белдеулерімен және қуатты магнит өрісімен танымал. Жерден қарағанда Юпитерді телескоп арқылы оңай көруге болады, ал оның серіктері де ғалымдардың қызығушылығын туғызады. Юпитер мен оның серіктері туралы көптеген қызықты деректерді қарастырып көрейік:

1. Юпитер – Күн жүйесіндегі ең үлкен планета, оның диаметрі Жерден 11 есе үлкен.
2. Юпитер негізінен сутегі мен гелийден тұратын газ алыбы болып саналады.
3. Юпитердің айналасындағы бір тәулігі шамамен 10 сағатқа ғана созылады, бұл оны Күн жүйесіндегі ең жылдам айналатын планета етеді.
4. Юпитердің орбитасы бойынша Күнді айналып өтуі шамамен 12 жылға созылады.
5. Планетаның бетінде көрінетін қызыл-сары және ақ белдеулер – оның атмосферасындағы бұлттар.
6. Юпитердің атмосферасында алып дауылдар бар, олардың ішіндегі ең белгілісі – Үлкен Қызыл Дақ, ол кем дегенде 350 жылдан бері белсенді.
7. Үлкен Қызыл Дақтың диаметрі Жерден үш есе үлкен және ол Жердегі дауылдарға қарағанда әлдеқайда күшті.
8. Юпитердің радиациялық белдеулері өте күшті және олар ғарыш аппараттарына қауіп төндіреді.
9. Юпитердің 79 серігі бар, олардың ішіндегі ең үлкендері – Галилео серіктері деп аталады.
10. Галилео серіктері 1610 жылы Галилео Галилей ашқан төрт үлкен серіктен тұрады: Ио, Европа, Ганимед және Каллисто.
11. Ганимед – Күн жүйесіндегі ең үлкен серік, ол Меркурийден де үлкен.
12. Ио – Күн жүйесіндегі ең белсенді жанартаулық серік, оның бетінде жүздеген белсенді вулкандар бар.
13. Европа – Юпитердің мұзды серігі, оның мұз қабатының астында сұйық мұхит болуы мүмкін деп есептеледі.
14. Европадағы мұхит өмір үшін қолайлы болуы ықтимал деп саналады, сондықтан ол ғалымдардың ерекше назарында.
15. Каллисто – Юпитердің сыртқы серіктерінің бірі, оның бетінде көп мөлшерде кратерлер бар.
16. Ганимедтің магнит өрісі бар, бұл Күн жүйесіндегі серіктер арасында ерекше құбылыс.
17. Юпитерде Жердегіден әлдеқайда күшті магнит өрісі бар, ол Күн жүйесіндегі ең қуатты магнит өрісі болып табылады.
18. Юпитердің өз сақиналары бар, бірақ олар Сатурндікі сияқты айқын көрінбейді.
19. Юпитердің сақиналары негізінен ұсақ шаң мен мұздан құралған.
20. Юпитердің атмосферасы сутегі мен гелийден тұрады, оның төменгі қабаттарында аммиак, метан және су буы бар.
21. Юпитерде Жердегіден әлдеқайда күшті желдер бар, олар сағатына 600 км-ге дейін жетуі мүмкін.
22. Планетаның магнитосферасы Юпитердің серіктерін радиациядан қорғауда маңызды рөл атқарады.
23. Юпитердің атмосферасындағы дауылдар өте ұзақ уақытқа созылады, олардың кейбіреулері ғасырлар бойы жалғасуда.
24. Юпитердің бетіне тікелей түсіп кету мүмкін емес, себебі ол газды планета және оның қатты беті жоқ.
25. Юпитердің ғаламат мөлшері оған кішігірім Күн жүйесі ретінде қарауға мүмкіндік береді, оның айналасындағы серіктері мен сақиналары Күн жүйесін еске түсіреді.
26. Ғалымдар Юпитердің атмосферасында найзағайлар мен электрлі дауылдардың болатынын анықтады.
27. Юпитердің үлкен магнит өрісі радиацияны оның маңындағы серіктеріне бағыттайды, бұл радиациялық аймақ өте қауіпті.
28. Ио серігіндегі жанартаулар Юпитердің гравитациялық күшімен қозғалатындықтан өте белсенді.
29. Юпитердің серіктері Күн жүйесін зерттеуде ерекше рөл атқарады, оларда өмір сүру мүмкіндігі туралы көп мәлімет алуға болады.
30. Юпитердің магнит өрісі оның серіктерін магниттік байланыстармен өзіне тартып тұрады.
31. Юпитердің серіктері оның ауырлық күшінің әсерімен жиі орбитаға өзгерістер енгізеді.
32. Ио серігінің атмосферасы өте жұқа, бірақ ол күкірт диоксидінен тұрады.
33. Европа серігі – Жерден тыс өмірді іздестіруде ең перспективалы объектілердің бірі.
34. Юпитердің серіктері айтарлықтай қатты мұзды қабаттарымен ерекшеленеді, бұл олардың төменгі қабаттарында су болуы мүмкін екенін көрсетеді.
35. Ганимедтің мұзды беті өте тегіс, бұл оның мұз астында мұхиттың бар екенін меңзейді.
36. Юпитердің серіктеріндегі су мұхиттары ғалымдардың болашақ миссияларында зерттелмек.
37. Юпитердің серіктерін зерттеу арқылы Күн жүйесіндегі басқа объектілерде су мен мұзды анықтауға болады.
38. Юпитердің гравитациялық күші Күн жүйесіндегі кейбір кішігірім объектілердің орбиталарын өзгертеді.
39. Юпитердің серіктері Жерден тыс тіршілік үшін қолайлы орталар болуы мүмкін деп есептеледі.
40. Юпитердің серіктері мұзды қабаттарымен, жанартауларымен және магнит өрістерімен ерекше зерттеу объектілеріне айналды.
41. Юпитердің серіктерінде мұхиттар болғандықтан, ғалымдар болашақта бұл аймақтарға арнайы миссиялар жіберуді жоспарлап отыр.
42. Юпитер Күн жүйесіндегі басқа объектілерге күшті гравитациялық әсер етеді, бұл планеталар мен кіші планеталардың қозғалысын өзгертеді.

Юпитер және оның серіктері – Күн жүйесінің ең таңғажайып әрі зерттеуді қажет ететін объектілерінің бірі. Олардың әрқайсысы өзіне тән қасиеттерімен ерекшеленеді және ғалымдарға ғарыштағы өмірдің, су мен мұздың болуы туралы маңызды мәліметтер ұсынады. Болашақ зерттеулер Юпитер мен оның серіктері туралы жаңа ақпарат ашып, ғарыштағы көптеген жұмбақтарды шешуге мүмкіндік береді.