Су құламалары – табиғаттың ерекше көріністерінің бірі, олар әлемнің әр түкпірінде кездеседі және адамдарды өздерінің әсемдігімен таң қалдырады. Су құламалары биік таулардан құлап түсетін өзендер мен бұлақтардың ағынынан пайда болып, жердің табиғи рельефіне әсер етеді. Олар тек көз тартарлық көрініс қана емес, сонымен қатар көптеген геологиялық, экологиялық және тарихи маңызды ақпараттарды да бойына сіңіреді.
- Ең биік су құламасы – Венесуэлада орналасқан Анхель құламасы, оның биіктігі 979 метрді құрайды.
- Ниагара су құламасы АҚШ пен Канада шекарасында орналасқан және жылына шамамен 28 миллион келушіні тартады.
- Виктория құламасы Замбия мен Зимбабве арасында орналасқан және оның ені шамамен 1,708 метрді құрайды.
- Игуасу су құламалары Аргентина мен Бразилия шекарасында орналасқан, олар 275 жеке құламадан тұрады.
- Рейн құламасы Швейцарияда орналасқан және Еуропадағы ең ірі құламалардың бірі болып табылады.
- Йосемит құламасы Калифорния штатында, АҚШ-та орналасқан және оның биіктігі 739 метрді құрайды.
- Гуллфосс құламасы Исландияда орналасқан және оның ағынының күші жылына 140 текше метрді құрайды.
- Лангфосс құламасы Норвегияда орналасқан және әлемдегі ең әсем құламалардың бірі деп есептеледі.
- Плитвице құламалары Хорватияда орналасқан және олар бірнеше қатардағы кішкентай құламалардан тұрады.
- Сазерленд құламасы Жаңа Зеландияда орналасқан және биіктігі 580 метрді құрайды.
- Кайетур құламасы Гайанада орналасқан және әлемдегі ең қуатты құламалардың бірі болып саналады.
- Кхон су құламалары Лаос пен Камбоджа шекарасында орналасқан және Оңтүстік-Шығыс Азиядағы ең ірі құламалардың бірі.
- Хуангошу құламасы Қытайда орналасқан және оның биіктігі 77,8 метрді құрайды.
- Игуасу құламаларының жалпы ені 2,700 метрді құрайды.
- Анхель құламасындағы су негізінен 807 метр биіктіктен құлап түседі.
- Ниагара құламасының жалпы су ағыны секундына шамамен 2,400 текше метрді құрайды.
- Виктория құламасы “Гүрілдеп жатқан түтін” деп те аталады, себебі оның суы мен буы алыстан көрінеді.
- Шоушон құламасы Айдахо штатында, АҚШ-та орналасқан және оны “Америкадағы Ниагара” деп атайды.
- Венте де Новио құламасы Мексикада орналасқан және “Күйеу құламасы” деп аударылады.
- Браун қаһарман құламасы Жаңа Зеландияда орналасқан және биіктігі 619 метрді құрайды.
- Мультномах құламасы Орегон штатында орналасқан және екі сатылы құлауымен белгілі.
- Элефанта құламасы Үндістанның Мегхалая штатында орналасқан және оны «Үндістанның Ниагарасы» деп атайды.
Су құламалары жердің әсем табиғатын бейнелейтін ерекше құбылыс болып табылады. Олар тек табиғат көрінісі ғана емес, сонымен қатар ғылыми зерттеулер үшін де маңызды болып табылады, себебі олар рельефтің өзгеруін, климаттың әсерін және өзен жүйелерінің дамуын көрсетеді. Әрбір су құламасы өзіндік бірегейлігімен, тарихымен және табиғи сұлулығымен танымал. Су құламаларын зерттеу және сақтау – табиғатты түсіну мен бағалаудың бір бөлігі.
