Аскетизм – өмірдің материалдық және физикалық ләззаттарынан бас тартып, рухани дамуға бағытталған философиялық және діни тәжірибе. Аскеттер өмірдің қарапайымдылығын, өзін-өзі шектеуді және ішкі тыныштықты басты мақсат деп санайды. Бұл тәжірибе түрлі діндер мен мәдениеттерде кездеседі және адамның рухани дамуын қолдауға бағытталған.
- Аскетизм термині грек тіліндегі «аскетис» сөзінен шыққан, ол «жаттықтыру» немесе «тәрбиелеу» деген мағынаны білдіреді.
- Аскетизм көбінесе діндерде кездеседі, мысалы, буддизм, христиандық, индуизм және ислам.
- Аскетизмнің негізгі мақсаты – рухани жетілуге қол жеткізу.
- Аскеттер материалдық игіліктерден, сән-салтанаттан және физикалық ләззаттардан бас тартады.
- Буддизмдегі аскетизм «шамамат» ретінде белгілі, ол Будда ілімінің негізінде тұр.
- Христиандықтағы аскетизм монахтық өмірдің негізгі қағидаларының бірі болып табылады.
- Аскетизм христиан монахтары арасында кең таралған, олардың бірі – Иоанн Креститель.
- Индуизмде аскетизм «саньяса» деп аталады, бұл адамның өмірінің төрт кезеңінің бірі болып саналады.
- Аскетизмнің исламдағы үлгісі ретінде суфизмді атауға болады, онда ішкі тазалық пен Аллаға жақындық маңызды рөл атқарады.
- Аскеттер тамақты шектеулі мөлшерде тұтыну арқылы өздерінің физикалық қажеттіліктерін басқарады.
- Аскетизм көптеген адамдар үшін өмірдің мәнін іздеуге және рухани тәлім алуға көмектесетін жол болып табылады.
- Тарихта аскетизммен айналысқан танымал тұлғалардың бірі – Сократ.
- Аскетизмнің философиялық негіздері Платон мен Аристотель еңбектерінде де кездеседі.
- Будда аскетизмнің бастапқы кезеңінде өз тәжірибелерін сынап көрген, бірақ кейіннен «орта жолды» таңдаған.
- Аскетизмді ұстанушылар дене мен ақыл-ойды тәрбиелеу арқылы еркіндікке қол жеткізуге тырысады.
- Аскетизмнің негізгі принциптерінің бірі – өзін-өзі тәртіпке салу және ұстамдылық.
- Аскеттер көбінесе жалғыздықты таңдап, қоғамнан бөлініп өмір сүреді.
- Аскетизм рухани медитациямен, дұға және ой жүгіртумен тығыз байланысты.
- Көптеген аскеттер мүліктен бас тарту арқылы толықтай кедейшілікте өмір сүреді.
- Аскетизмнің әртүрлі формалары бар, соның ішінде тамақтанудан бас тарту, ұйқыны шектеу және физикалық қиындықтарға төзімділік.
- Аскетизм өмірдің мағынасы мен мақсатын түсінуге бағытталған ішкі саяхат ретінде қарастырылады.
- Аскетизм тәжірибесі көптеген мәдениеттерде және діндерде ішкі күшті арттыру үшін қолданылады.
- Аскетизмге қатысты тағы бір маңызды аспект – бұл тән мен жанның арасындағы тепе-теңдікті табу.
Аскетизм – адамның ішкі әлемін зерттеуге, рухани дамуға және өз өмірінің мәнін тереңірек түсінуге бағытталған философиялық және діни тәжірибе. Материалдық игіліктерден бас тарта отырып, аскеттер өзін-өзі жетілдіру және рухани тазалыққа ұмтылады. Бұл өмір салты әртүрлі мәдениеттер мен діндерде маңызды рөл атқарады және адамзаттың рухани дамуының маңызды бөлігі болып табылады.
