Хусейн режимінің құлауы туралы 28 қызықты факт

Саддам Хусейн режимінің құлауы әлемдік саяси тарихтағы ең маңызды оқиғалардың бірі болды. Оның Ирактағы ұзақ жылдар бойы билік жүргізуі, адам құқықтарын бұзу, жаппай қырып-жою қаруын өндіру әрекеттері және халықаралық қауымдастықпен шиеленіскен қарым-қатынасы бұл оқиғаны ерекше назарға алдырды. Хусейн билігінен айрылып, Ирактағы саяси құрылымның күрт өзгеруі аймақтағы және әлемдегі геосаяси ахуалға үлкен әсер етті.

1. Саддам Хусейн 1979 жылы Ирак президенті болып сайланды және 2003 жылға дейін билік етті.
2. Оның басқаруы кезінде Баас партиясы Ирактың негізгі саяси күші болды.
3. Хусейн билігінің алғашқы жылдарында ел экономикасы мұнай экспорты арқылы айтарлықтай дамыды.
4. 1980 жылы Иран-Ирак соғысы басталып, ол сегіз жылға созылды.
5. Соғыс барысында Хусейн химиялық қаруды қолданды, бұл халықаралық қауымдастықтың теріс реакциясын тудырды.
6. 1988 жылы Халабжа қаласында Ирак әскері химиялық шабуыл жасап, мыңдаған бейбіт тұрғын қаза тапты.
7. 1990 жылы Ирак Кувейтті басып алды, бұл Біріккен Ұлттар Ұйымының қатал санкцияларына алып келді.
8. 1991 жылы АҚШ бастаған халықаралық коалиция «Шөл дауылы» операциясын іске қосып, Иракты Кувейттен шығарды.
9. Хусейн режимі 1991 жылғы көтерілістерді қатыгездікпен басып тастады, мыңдаған шииттер мен күрдтер қаза тапты.
10. 1990-шы жылдары Хусейннің режимі жаппай қырып-жою қаруын өндірумен айналысты деген күдікпен бірнеше мәрте халықаралық бақылауға алынды.
11. БҰҰ санкциялары Ирак экономикасына үлкен зиян келтірді, елде азық-түлік пен дәрі-дәрмек тапшылығы орын алды.
12. 2002 жылы АҚШ Иракта жаппай қырып-жою қаруының бар екендігі туралы мәлімдеді, бұл кейіннен негізсіз болып шықты.
13. 2003 жылы наурызда АҚШ пен Ұлыбритания Иракқа қарсы әскери операция бастады.
14. Әскери операция нәтижесінде Хусейн режимі құлатылды, ал Бағдад 2003 жылдың сәуірінде АҚШ күштерімен басып алынды.
15. Саддам Хусейн өзінің туған жері Тикрит маңындағы шұңқырда жасырынған жерінде 2003 жылы желтоқсанда қолға түсті.
16. Хусейн сотталғаннан кейін адамзатқа қарсы қылмыстары үшін өлім жазасына кесілді.
17. 2006 жылы 30 желтоқсанда Саддам Хусейн дарға асылды.
18. Хусейннің өлімі Ирактағы саяси тұрақтылықты қайта орнатуға көмектескен жоқ.
19. Режим құлатылғаннан кейін елде секталық қақтығыстар күшейіп, Иракта азаматтық соғыс басталды.
20. Хусейннің басқару кезеңінде Иракта жүздеген мың адам саяси қудалау мен зорлық-зомбылықтың құрбаны болды.
21. Хусейннің құлауы Иракта Баас партиясының билігін түбегейлі жойды.
22. Оның режимі құлағаннан кейін Иракта уақытша үкімет құрылып, демократиялық сайлаулар өткізілді.
23. Хусейннің билігі кезінде Ирактың мұнай қоры үлкен табыс әкелгенімен, халықтың өмір сүру деңгейі төмен болды.
24. Хусейннің жеке тұлғасы Ирактың саяси жүйесінің орталығы болды, оның құлауы жүйенің толық күйреуіне әкелді.
25. 2003 жылы Ирактағы соғыстың басталуымен әлемде АҚШ-тың саясатына қарсы жаппай наразылықтар өтті.
26. Хусейн режимінің құлауы Таяу Шығыстағы басқа авторитарлық режимдерге де әсер етті.
27. Ирактағы соғыс пен Хусейннің құлауы халықаралық қауымдастық арасында пікірталастар тудырып, әлемдік саясаттағы күштердің қайта бөлінуіне себеп болды.
28. Хусейннің құлауының нәтижесінде Ирактың көпұлтты және көпконфессиялық құрылымы қақтығыстардың өршуіне және аймақтағы тұрақсыздықтың артуына ықпал етті.

Саддам Хусейннің құлауы Ирак тарихындағы ең шешуші сәттердің бірі болды. Бұл оқиға елдің саяси, әлеуметтік және экономикалық құрылымын түбегейлі өзгертті. Хусейн билігінің аяқталуы Таяу Шығыстағы күштердің тепе-теңдігін бұзып, жаңа қауіптер мен қиындықтардың туындауына алып келді. Соған қарамастан, оның құлауы адам құқықтарын құрметтейтін және демократиялық негіздегі жаңа Ирак құруға ұмтылған жаңа үкіметтер үшін мүмкіндіктер ашты.