Рим империясы адамзат тарихындағы ең қуатты және ықпалды мемлекеттердің бірі болды. Оның өркениеті мыңжылдықтар бойы әлемнің саяси, мәдени және әлеуметтік дамуына зор ықпал етті. Рим империясының билеушілері мен олардың әскери жетістіктері, заңдары мен архитектурасы қазіргі заманғы көптеген елдерге әсер етті. Әлемге тараған империяның бай тарихы әртүрлі қызықты деректермен толық.
- Рим империясы б.з.б. 27 жылы Август билікке келгеннен бастап ресми түрде құрылды.
- Рим империясының астанасы Рим қаласы болды, кейінірек Константинополь екінші астана ретінде танылды.
- Империяның ең ұлы билеушілерінің бірі – Юлий Цезарь.
- Римдіктер «Виа Аппия» деп аталатын бірінші тас жолды салған, ол шамамен 563 шақырымға созылған.
- Рим империясының территориясы шамамен 6,5 миллион шаршы шақырымды құрады.
- Империяның халық саны 50-ден 90 миллионға дейін жеткен, бұл сол кезеңдегі әлем халқының шамамен 20%-ын құраған.
- Рим империясының ресми тілі – латын тілі болды.
- Рим заңдары қазіргі заманғы көптеген елдердің құқықтық жүйесіне негіз болды.
- Рим легиондары империяның әскери күшінің негізгі бөлігін құрады.
- Римнің әскерінде шамамен 30 легион болған, әрбір легионда 5000 жауынгер болған.
- Римдіктер алғашқы болып ауқымды су құбырлары мен канализация жүйелерін салған.
- Римдік архитектура мен құрылыс өнері үлкен акведуктар мен амфитеатрлармен әйгілі болды.
- Ең үлкен амфитеатр – Колизей, шамамен 50 000 көрерменді сыйғызған.
- Колизейде гладиаторлық шайқастар, жануарлар жекпе-жектері және басқа да ойындар өткізілген.
- Рим империясы негізін қалаған құқықтар мен заңдар көптеген ғасырлар бойы сақталған.
- Римдік азаматтарға арналған арнайы киім – тога, әлеуметтік мәртебенің көрсеткіші болған.
- Империяның негізгі ақшасы – денарий деп аталған күміс монета болды.
- Императорлар өз билігін нығайту үшін кеңінен кескіндемелер мен мүсіндер салдырған.
- Рим империясы христиан дінінің таралуына ықпал етті, және IV ғасырда Константин император христиан дінін ресми дін деп жариялады.
- Римдік құдайлар грек құдайларымен ұқсас болған, бірақ әрқайсысы өзіндік сипаттарға ие болған.
- Рим императоры Траян империяны ең үлкен шекараларына жеткізген.
- Везувий жанартауының атқылауы нәтижесінде 79 жылы Помпей қаласы толығымен жойылды.
- Римдіктердің күнделікті өмірі термдерде (монша кешендерінде) уақыт өткізумен байланысты болған.
- Тарихтағы ең танымал гладиатор Спартак, ол Римге қарсы үлкен құлдар көтерілісін бастаған.
- Рим империясы ұзақ уақыт бойы әлемдегі ең тұрақты экономикаға ие болған.
- Римдіктердің тамақтану рационына бидай, зәйтүн майы және шарап кірген.
- Римдік форум – мемлекеттік және қоғамдық өмірдің орталығы болған.
- Рим империясында әйелдердің саяси құқықтары болмаған, бірақ олар әлеуметтік өмірде маңызды рөл атқарған.
- Рим империясы бірнеше ғасырлар бойы өз аумағын кеңейткен, бірақ ішкі жанжалдар мен сыртқы жаулардың әсерінен әлсіреген.
- Рим империясының шығыс бөлігі Византия империясы ретінде танылып, тағы мың жыл бойы өмір сүрген.
Рим империясы тарихта өз орны бар, ерекше өркениет болған. Оның мәдениеті, заңдары және архитектурасы бүгінгі күнге дейін көптеген елдерге әсер етіп келеді. Империяның әскери күші мен басқару жүйесі, халықтың әлеуметтік құрылымы мен діни реформалары қазіргі заманғы қоғамның қалыптасуына ықпал етті. Рим империясының мұрасы мәңгілік сақталатыны сөзсіз.
