Климат – Жердегі барлық тіршілік үшін маңызды элемент. Ол адамзатқа тікелей әсер етеді, әртүрлі аймақтарда өзгеріп отырады және жылдар бойы үлкен өзгерістерге ұшырайды. Қазіргі кезде климаттың өзгеруі ғаламдық деңгейде басты мәселелердің бірі болып тұр. Климатты зерттеу арқылы біз табиғаттың заңдылықтарын түсініп, болашақта қандай өзгерістер болатынын болжап, тиісті шаралар қолдана аламыз.
- Жердің орташа температурасы соңғы 100 жылда шамамен 1,2°C-қа көтерілді.
- Атмосферадағы көмірқышқыл газының концентрациясы өнеркәсіптік революциядан бері 40%-ға артты.
- Климаттың өзгеруі әлемдегі теңіз деңгейінің көтерілуіне алып келуде – соңғы 100 жылда теңіз деңгейі шамамен 20 сантиметрге көтерілді.
- Арктика мұздықтары соңғы 30 жылда 50%-ға жуық азайды.
- Жыл сайын шамамен 12 миллион гектар орман жойылып жатыр, бұл климатқа айтарлықтай әсер етеді.
- Климаттың өзгеруі өсімдіктер мен жануарлар популяцияларының миграциясына әсер етіп отыр.
- Жылу толқындары жиілеп, олардың ұзақтығы артуда, бұл адам денсаулығына қауіп төндіруде.
- Климаттың өзгеруінен туындаған қуаңшылық әлемдегі ауыл шаруашылығына айтарлықтай зиян келтіреді.
- Тропикалық дауылдардың саны мен күші артуда, бұл жағалаудағы аймақтарды қауіпке ұшыратуда.
- Атмосферадағы метан газының мөлшері де соңғы 200 жылда айтарлықтай өсті, бұл жылыжай эффектісін күшейтеді.
- 2020 жыл адамзат тарихындағы ең ыстық жылдардың бірі болды.
- Климаттық өзгерістерден туындаған апатты жағдайлар жыл сайын 23 миллион адамды көшіруге мәжбүр етеді.
- Жер бетінде 1970 жылдардан бері жануарлар мен өсімдіктердің 60%-ы жойылды.
- Климаттың өзгеруінен туындаған мұздықтардың еруі су тасқындарының жиілеуіне себепкер болады.
- Оңтүстік полюстегі мұз қабатының қалыңдығы соңғы 40 жылда 30%-ға азайды.
- Климаттың жылынуы мұхиттардың қышқылдығының артуына алып келуде, бұл теңіз экожүйелеріне зиян тигізеді.
- Әлемде көмір, мұнай және газ секілді қазба отындарды қолдану климаттың өзгеруінің негізгі себебі болып табылады.
- Климаттың өзгеруі денсаулыққа әсер етеді, мысалы, жұқпалы аурулардың таралуы артуда.
- Ғалымдардың болжамынша, егер парниктік газдар шығарындылары қазіргідей жалғаса берсе, ғасырдың соңына дейін Жердің орташа температурасы 4°C-қа дейін көтерілуі мүмкін.
- Климаттың өзгеруіне байланысты әлемде су ресурстары тапшылығы күшейіп келеді.
- Климаттың жылынуы аймақтардағы маусымдардың ұзақтығы мен қарқынын өзгертіп, суық қыс пен ыстық жазды азайтады.
- Орман өрттерінің жиілігі артуда, бұл экожүйелерге және адамдардың өмір сүру ортасына зиян келтіреді.
- Климаттың өзгеруі әлемдегі ауыл шаруашылығы өнімдерінің сапасы мен мөлшерін төмендетіп жатыр.
- Қарлы аймақтарда қардың еріуі су тасқындарының қаупін күшейтеді.
- Климаттың өзгеруі теңіз жануарларының мекендейтін жерлерін өзгертіп, кейбір түрлердің жойылып кетуіне себепкер болады.
- Әлемде парниктік газдар шығарындыларын азайту бойынша жасалған халықаралық келісімдер климаттың өзгеруін бәсеңдетуге бағытталған.
Климаттық өзгерістердің әсерлері алдағы жылдары одан әрі күрделене түседі. Осының нәтижесінде көптеген табиғи құбылыстар қарқынданып, жергілікті экожүйелерге, экономикаға және адамдардың өмір сүруіне тікелей әсер ететін болады. Біз климаттың өзгеруін қазірден бастап тоқтату үшін кешенді шаралар қабылдауымыз қажет. Климатты қорғау әр адамның жауапкершілігі болып табылады.
