Фрэнк Ллойд Райт – ХХ ғасырдың ең ықпалды сәулетшілерінің бірі, оның шығармашылығы мен идеялары заманауи сәулет өнеріне үлкен әсер етті. Ол өзінің бірегей стилімен және табиғатпен үйлесімділікке ұмтылуымен танымал болды. Райттың жұмыстары тек сәулет өнері ғана емес, сонымен бірге өнер мен мәдениет тарихындағы маңызды кезеңдердің бірі болып табылады. Оның өмірі мен шығармашылығы туралы көптеген қызықты деректер бар.
- Фрэнк Ллойд Райт 1867 жылы 8 маусымда АҚШ-тың Висконсин штатындағы Ричленд-Сентер қаласында дүниеге келген.
- Ол 20 ғасырдың басында «органикалық сәулет» ұғымын енгізген, бұл оның табиғатпен үйлесімділікке ұмтылысын білдіреді.
- Райттың ең танымал туындыларының бірі – «Талийесин» деп аталатын үйі, ол Висконсин штатындағы Спринг-Грин қаласында орналасқан.
- Ол Чикагодағы Луис Салливеннің кеңсесінде тәжірибе жинақтаған, Салливен «қазіргі сәулет өнерінің әкесі» деп аталады.
- Райттың ең танымал жобаларының бірі – Пенсильвания штатындағы Беар-Ран өзенінің үстінде орналасқан «Фоллингуотер» деп аталатын үй.
- «Фоллингуотер» үйі 1937 жылы салынған және табиғатпен бірегей байланысы арқылы әйгілі.
- Райт АҚШ-та «Прейри» стилінің негізін қалаған, бұл стильдің ерекшелігі – кең және ашық жоспарлар, жалпақ шатырлар және табиғи материалдар.
- Ол 1910 жылы Германияда өзінің алғашқы халықаралық көрмесін өткізген.
- Райттың алғашқы әйгілі жобаларының бірі – 1909 жылы салынған Робие үйі, бұл үй Чикаго қаласында орналасқан.
- Райттың шығармашылығының бір кезеңінде ол Жапонияға барды және Токио қаласындағы Императорлық қонақ үйінің жобасын жасады.
- 1923 жылы Жапонияда Канто жер сілкінісінен кейін Райттың жобалаған Императорлық қонақ үйі аман қалды.
- Ол өзінің өмірінде 1000-нан астам жобаны жоспарлап, оның 500-ден астамы іске асырылды.
- Райттың жобалаған ғимараттары табиғи ландшафтпен біртұтас болып көрінетін етіп салынған.
- Райттың студиясы мен мектебі Талийесинде орналасқан, ол әлі күнге дейін сәулетшілерді оқыту орталығы болып табылады.
- Ол көптеген студенттерді тәрбиелеп, олардың арасында кейінгі танымал сәулетшілер шыққан.
- Райттың «Юсон» (Usonian) үйлері қарапайым, функционалды және арзан тұрғын үйлер ретінде жобаланған.
- «Юсон» үйлері орта тап өкілдеріне арнап жасалған және оларда кеңістікті тиімді пайдалану көзделген.
- Райт өзінің ғимараттарының интерьерін, жиһаздарын және әшекейлерін де өзі жобалаған.
- Ол табиғи жарықтың маңыздылығын ерекше атап өтіп, ғимараттарда үлкен терезелер мен ашық кеңістіктерді қолданған.
- Райттың «Гуггенхайм» мұражайы Нью-Йоркте орналасқан және оның ең танымал туындыларының бірі болып табылады.
- «Гуггенхайм» мұражайы 1959 жылы ашылды, бұл ғимарат спираль тәрізді құрылымымен әйгілі.
- Ол өзінің жобаларында бетонды, шыныны және болатты кеңінен қолданған.
- Райттың сәулет өнері заманауи қозғалыстың дамуына үлкен ықпал етті.
- Ол дәстүрлі сәулет формаларын жаңғыртып, оларды заманауи материалдармен және технологиялармен үйлестірді.
- Райттың ұраны «форма функцияны ұстануы керек» («form follows function») болды.
- Ол ғимараттарды табиғи элементтермен біріктіруді көздеді, мысалы, су, тас және ағаш.
- Райт көптеген кәсіби марапаттарға ие болды және өмір бойы құрметтелген.
- Ол өз өмірінде алты рет үйленген, бұл оның жеке өмірінің күрделі болғанын көрсетеді.
- Райттың сәулет өнеріне деген қызығушылығы бала кезінен басталған.
- Ол Чикагода өз мансабын бастаған кезде 20 жасында ғана болған.
- Райттың «Бруклин Бридж» және «Голден Гейт» секілді ірі инфрақұрылымдық жобаларға да қатысқан.
- Ол сәулет өнері туралы көптеген кітаптар жазған және дәрістер оқыған.
- Райттың жобаларының кейбірі ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұра тізіміне енгізілген.
- Ол табиғаттың өз сәулет өнерінің басты мұғалімі болғанын жиі айтқан.
- Райт көптеген тұрғын үйлерден басқа шіркеулер, мектептер және кеңсе ғимараттарын да жобалаған.
- Оның өмірі мен шығармашылығы көптеген деректі фильмдер мен кітаптардың тақырыбына айналған.
- Фрэнк Ллойд Райт 1959 жылы 9 сәуірде қайтыс болды, бірақ оның мұрасы сәулет өнерінде мәңгілікке қалды.
Фрэнк Ллойд Райттың өмірі мен шығармашылығы сәулет өнерінің шекараларын кеңейтуге және жаңа бағыттарды дамытуға үлкен ықпал етті. Оның органикалық сәулет идеялары, табиғатпен үйлесімділікке деген ұмтылысы және жаңашыл жобалары бүгінгі күнге дейін көптеген сәулетшілерге шабыт береді. Райттың архитектурасы тек ғимараттар салумен ғана шектелмей, өнер мен табиғатты үйлестіре отырып, адамзаттың өмір сүру ортасын жақсартуға ұмтылғанын көрсетеді.
