Күн өтуін қалай анықтауға болады және не істеу керек?

Жаз мезгілінде күннің астында ұзақ уақыт болу ағзаның қатты қызып кетуіне әкелуі мүмкін. Бұл жағдай денсаулыққа елеулі қауіп төндіреді және жедел әрекетті талап етеді. Күн өтуі – бастың шамадан тыс қызуынан және терморегуляцияның бұзылуынан туындайтын күй. Ол кенеттен пайда болып, есінен тануға, құрысуға немесе күрделі асқынуларға әкелуі мүмкін. Сондықтан оның алғашқы белгілерін білу және қажет кезде дұрыс көмек көрсету өте маңызды. Бұл мақалада күн өтуінің негізгі белгілерін қарастырып, алғашқы көмек көрсету әдістерін түсіндіреміз.

Күн өтуінің белгілері

Күн өтуін бірнеше айқын белгілер арқылы анықтауға болады. Адамның жағдайы тез нашарлауы мүмкін, сондықтан ерте анықтау өте маңызды.

• бас ауруы – мидың қан тамырларының кеңеюі мен қан айналымының бұзылуы әсерінен пайда болады;
• бас айналу – ағзадағы оттегі жетіспеушілігін көрсетеді;
• әлсіздік – дененің қуат қоры таусылып, адам әлсірейді;
• жүрек айну мен құсу – ағза артық жылудан арылуға тырысады;
• тыныстың жиілеуі – жылу алмасу процесін қалыпқа келтіру үшін орын алады;
• бет қызаруы – қан айналымының күшеюінен капиллярлардың кеңеюімен байланысты;
• қозғалыстың үйлесімділігінің бұзылуы – орталық жүйке жүйесінің әсерінен туындайды;
• есінен тану – ауыр жағдайларда миға қан жетіспеушілігі салдарынан адам есінен айырылуы мүмкін.

Егер осы белгілер байқалса, дереу шара қолдану қажет.

Күн өткен жағдайда не істеу керек?

Күн өтуінің алғашқы белгілерінде жедел көмек көрсету қажет. Дұрыс әрекет ету асқынулардың алдын алуға көмектеседі.

1. Көлеңкеге немесе салқын жерге апару. Ашық күн астында қалу дененің одан әрі қызып кетуіне әкеледі. Сондықтан адамды ағаштың көлеңкесіне немесе салқын бөлмеге кіргізген жөн.
2. Киімді босатып, ауа өткізуге жағдай жасау. Тар немесе синтетикалық киім дененің салқындауына кедергі келтіреді. Сондықтан түймелерді ағытып, белдікті босатып, ауа айналымын жақсарту қажет.
3. Денені салқындату. Сулы мата немесе суық компресс маңдайға, мойынға және білекке қойылса, температура тез төмендейді. Егер мүмкіндік болса, адамның бетін және қолдарын суық сумен сүрту керек.
4. Су беру. Ағзадағы су тапшылығы жағдайды нашарлатуы мүмкін, сондықтан адамға таза су беріп, оны аз мөлшерде ішкізу қажет. Тым суық немесе газдалған сусындар қан тамырларының жиырылуына әкелуі мүмкін.
5. Адамды жатқызу. Жәбірленушіні шалқасынан жатқызып, басы мен аяқтарын сәл көтерген дұрыс. Егер ол есінен танса, бір қырына бұрып жатқызу керек.
6. Күйін бақылау. Егер 30 минут ішінде жағдай жақсармаса немесе симптомдар күшейсе, дереу жедел жәрдем шақыру қажет. Тыныс алуын, жүрек соғысын және есін бақылау өте маңызды.

Егер науқас құрысуға немесе есін жоғалтуға жақын болса, дәрігерлердің көмегі қажет.

Күн өтуден қалай сақтануға болады?

Күннің астында ұзақ уақыт болу қауіпті, сондықтан келесі ережелерді сақтау қажет:

• жеңіл бас киім кию – панама немесе қалпақ басыңыздың қызуын азайтады;
• жеткілікті мөлшерде су ішу – ағзаның сусыздануын болдырмауға көмектеседі;
• күннің тікелей әсерінен аулақ болу – әсіресе түскі уақытта күн сәулесі өте күшті болады;
• табиғи матадан жасалған ашық түсті киім кию – дененің жылуды тиімді таратуына ықпал етеді;
• физикалық белсенділікті шектеу – күн ыстықта ауыр жаттығулардан бас тартқан дұрыс;
• көлеңкеде демалу – ұзақ уақыт ашық күн астында болудан аулақ болған жөн.

Бұл сақтық шараларын ұстану арқылы денсаулықты қорғауға және жаз мезгілін жайлы өткізуге болады.

Күн өтуі – ағзаның шамадан тыс қызуының салдарынан пайда болатын қауіпті жағдай. Ол әлсіздік, бас ауруы, жүрек айну сияқты белгілермен көрініс береді. Бұл симптомдар байқалған жағдайда, көлеңкеге көшіру, денені салқындату, су беру және жағдайын бақылау қажет. Күн астында көп уақыт өткізетін адамдар үшін алдын алу шараларын сақтау өте маңызды. Өзіңізді және жақындарыңызды қорғау үшін қауіпсіздік ережелерін ұмытпаған жөн. Денсаулыққа мұқият қарау арқылы күннің ыстығын қауіпсіз және жайлы өткізуге болады.