Шашлык – тек дәмді тағам ғана емес, сонымен қатар мыңдаған жылдар бойы дамып келген мәдени мұра. Адамзат тарихында етті отқа қақтау әдісі ежелден белгілі болған. Шашлыктың өзіндік дәстүрлері, дайындалу тәсілдері және әртүрлі халықтардың аспаздық ерекшеліктерімен байланысты. Мақаламызда шашлык туралы қызықты фактілермен танысып, оның түрлі қырларын ашуға тырысамыз.
- Шашлыктың пайда болу тарихы шамамен 5000 жыл бұрын басталады деп есептеледі.
- «Шашлык» сөзі түркі тілдерінен шыққан, оның түпкі мағынасы «сүйектегі ет» дегенді білдіреді.
- Шашлык дайындаудың ең ежелгі тәсіліне қой немесе ешкі етін ұзын шыбықтарға қадап, ашық отқа қақтау жатады.
- Кавказ аймағы шашлыктың отаны болып саналады, бірақ оның дайындалу тәсілдері әр елде әртүрлі болуы мүмкін.
- Ресейде шашлыктың танымал болуы XVIII ғасырдан басталады, әсіресе Кавказ бен Орталық Азиядан келген қоныс аударушылардың арқасында.
- Шашлык дайындау кезінде ең көп қолданылатын ет түрлері – қой, сиыр және тауық еті.
- Шашлыкты дайындау үшін етті арнайы маринадтау тәсілдері бар, әрбір аймақтың өзіне тән маринадтары қолданылады.
- Грузияда шашлыкты дайындау кезінде шарап немесе айран сияқты ашытылған сүт өнімдері қолданылады.
- Арменияда шашлыкты көбінесе «хоровац» деп атайды және оны дайындауда кішкене қаңылтырмен жабылатын арнайы пештер қолданылады.
- Әзірбайжанда шашлыкқа әдетте наршарап (анар шырыны) қосылады.
- Түркиядағы шашлыктың танымал түрлерінің бірі – «шиш кебаб», мұнда ет пен көкөністер қатар қақталады.
- Шашлык дайындау үшін қолданылатын металдан жасалған шырпылар «шампур» деп аталады.
- Шашлыкты тек еттен ғана емес, сонымен қатар балықтан, көкөністерден және тіпті жемістерден де дайындауға болады.
- Тәжіктерде шашлык «шашлык тафпарак» деп аталады, бұл көкөніс пен еттің үйлесімінен дайындалатын тағам.
- Орта Азия халықтарында әсіресе сиыр еті мен қой етінен дайындалатын «шашлыки» танымал.
- Иранда шашлыкты «челоу кабаб» деп атайды және оны арнайы дәмдеуіштермен бірге күрішпен ұсынады.
- Жапонияда шашлыктың аналогы ретінде «якитори» тағамы белгілі, ол тауық етінен дайындалады.
- Заманауи шашлык дайындау үшін электр немесе газ грильдері кеңінен қолданылады.
- Шашлык – Қазақстанда да өте танымал тағамдардың бірі, оны көбінесе табиғат аясында дайындайды.
Шашлык – тек тағам емес, ол мәдениет пен дәстүрдің бір бөлігі. Әр елде өз тәсілдері мен ерекшеліктері бар болғанымен, шашлык адамзаттың ортақ мұрасы ретінде сақталып келеді. Бұл тағамның дайындалуы мен ұсыну салты әр отбасының мерекесінде ерекше орын алады. Сондықтан шашлык – біздің ұлттық және әлемдік аспаздық мәдениетіміздің ажырамас бөлігі.
