Чех тілі – бұл тек Чехияның мемлекеттік тілі ғана емес, сонымен қатар бай тарихы мен мәдениеті бар тілдердің бірі. Чех тілі батыс славян тілдерінің қатарына жатады және оның дамуы ғасырлар бойы күрделі өзгерістерге ұшырап отырды. Бүгінгі таңда чех тілі өзінде ежелгі және қазіргі элементтерді үйлестіре отырып, миллиондаған адам үшін маңызды қарым-қатынас құралы болып табылады.
- Чех тілі батыс славян тілдер тобына жатады және оған поляк, словак және лужицк тілдері жатады.
- Чех тілі алғаш рет 10 ғасырда жазба тіл ретінде пайда болды.
- Чехияның мемлекеттік тілі болып табылатын чех тілінде шамамен 10,5 миллион адам сөйлейді.
- Чех тілінде үш грамматикалық жыныс бар: еркек (жеке және жеке емес), әйел және бейтарап.
- Чех тіліндегі атау септік жүйесі жеті септікке бөлінеді.
- Чех тілі 14 ғасырда Карл IV басқару кезінде ресми әкімшілік және әдеби тіл ретінде кеңінен қолданыла бастады.
- Чех тілінің орфографиясы 15 ғасырда Ян Гус реформаларының нәтижесінде қалыптасты.
- Чех тілінде «ř» деп аталатын ерекше дыбыс бар, оны тек чех тілінде ғана кездестіруге болады.
- Чех тілінің грамматикасы күрделі және көптеген жалғаулар мен өзгерістерді қамтиды.
- Чех тілінде сөз тәртібі икемді, бірақ әдетте субъект–баяндауыш–толықтауыш құрылымын ұстанады.
- Чех тілі мен словак тілі өзара түсінікті, сондықтан оларды сөйлейтін адамдар бір-бірін түсінеді.
- Чех тіліндегі ең ұзын сөз – «nejneobhospodařovávatelnějšími» деген сөз, ол 30 әріптен тұрады.
- Чех тілінде диакритикалық белгілер кеңінен қолданылады, олар әріптердің айтылуын өзгертеді.
- Чех тілі Еуропалық Одақтың ресми тілдерінің бірі болып табылады.
- Чех тілінде көптеген шет тілдерінен, әсіресе неміс және латын тілдерінен алынған сөздер бар.
- Чехияның ресми атауы 2016 жылдан бастап қысқартылған түрде «Чехия» деп өзгертілді, бірақ чех тілінде ол «Česko» деп аталады.
- Чех тіліндегі ең көп қолданылатын сөз – «a», ол қазақ тіліндегі «және» деген мағынаны білдіреді.
- Чех тілінде 42 әріптен тұратын әліпби бар, оның ішінде ұзын дауысты және арнайы дыбыстар бар.
Чех тілі өзінің бай мәдени мұрасын сақтап, заманауи әлемде де өз орнын тапқан. Бұл тілдің грамматикалық жүйесі мен дыбысталуы ерекше және оны үйрену кейде қиын болуы мүмкін. Дегенмен, чех тілін меңгерген адам Чехияның бай мәдениеті мен әдебиетіне терең бойлай алады. Славян тілдері арасында чех тілі өзіндік ерекшелігімен дараланады және көптеген жылдар бойы зерттеушілер мен тіл үйренушілердің қызығушылығын тудырады.
