Диплодоктар – Жер бетінде бұрын-соңды өмір сүрген ең ұзын және әсерлі динозаврлардың бірі. Бұл алып жануарлар Юра дәуірінде тіршілік еткен және өздерінің ерекше құрылымымен танымал. Диплодоктар туралы ғылыми зерттеулер көп, олар осы керемет жануарлар туралы таңғаларлық деректерді ұсынады.
- Диплодоктар шамамен 150 миллион жыл бұрын, Юра кезеңінің соңында өмір сүрген.
- Олардың атауы грек тілінен аударғанда «қос сәуле» деген мағынаны білдіреді, бұл олардың құйрық омыртқасының құрылымына байланысты.
- Диплодоктар 30 метрге дейін жететін ұзындығымен танымал, бұл оларды Жердегі ең ұзын динозаврлардың біріне айналдырды.
- Олардың салмағы шамамен 10-20 тоннаға жеткен.
- Диплодоктардың мойны өте ұзын болды, ол шамамен 7-8 метрге дейін созылатын.
- Олардың құйрығы да ұзын әрі икемді болған, шамамен 14 метрге жеткен.
- Диплодоктардың аяқтары ұзын әрі жіңішке, алдыңғы аяқтары артқы аяқтарынан қысқалау болды.
- Бұл динозаврлар шөппен қоректенген, ал ұзын мойны оларға ағаштардың жапырақтарын оңай жеуге мүмкіндік берді.
- Диплодоктардың тістері өткір емес, керісінше ұсақ, қасық тәрізді болып келген.
- Олар жапырақтарды жұлып алу үшін, бірақ шайнау үшін емес, тек қана жинау үшін тістерін қолданған.
- Диплодоктардың асқорыту жүйесі оларға өсімдік материалдарын тиімді өңдеуге мүмкіндік берді.
- Олар өсімдік талшықтарын ұсақтау үшін асқазандағы гастролиттерді (асқазан тастары) пайдаланған.
- Диплодоктар топтасып жүрген, бұл оларды жыртқыштардан қорғауға көмектескен.
- Олардың негізгі жаулары аллозаврлар сияқты ірі жыртқыш динозаврлар болған.
- Диплодоктардың сүйектерінің ерекше жеңіл болғаны соншалық, олардың кейбірі қуысты болған.
- Диплодоктардың скелетінде 80-ге жуық омыртқа болған, оның көпшілігі құйрық пен мойында орналасқан.
- Олардың құйрығы қамшы ретінде қолданылып, қауіп төнгенде қорғаныс құралы болған болуы мүмкін.
- Диплодоктардың ұзын мойны қан айналым жүйесіне үлкен жүктеме түсірген, бұл олардың жүрегінің күшті болуын талап еткен.
- Диплодоктар құрлықта өмір сүрген, бірақ кейбір ғалымдар олардың сулы ортада да уақыт өткізгенін болжайды.
- Олардың өмір сүру ұзақтығы шамамен 70-80 жыл болған деп есептеледі.
- Диплодоктардың сүйектерін алғаш 1877 жылы Солтүстік Америкада табылған.
- Оларды алғаш сипаттаған ғалым – Отанил Чарльз Марш, ол бұл динозаврлардың алғашқы толық скелетін тапқан.
- Диплодоктардың мүсіндері әлемдегі көптеген мұражайларда көрсетіледі, соның ішінде Лондондағы Табиғи тарих мұражайында.
- Диплодоктардың қаңқаларының көп бөлігі Солтүстік Америкада, әсіресе Вайоминг штатында табылған.
- Диплодоктардың тіршілік еткен уақыты шамамен 10-20 миллион жылға созылған.
- Олардың тіршілік ортасы – қалың ормандар мен батпақты жерлер болған.
- Диплодоктардың әлеуметтік мінез-құлқы топтасып өмір сүретін ірі шөпқоректі жануарларға тән болды.
- Олар баяу қозғалатын динозаврлар болған, орташа жылдамдығы шамамен 5 км/сағ.
- Диплодоктардың сүйек құрылымы оларды өз уақытында өте сәтті тіршілік иелеріне айналдырған.
- Диплодоктар қазіргі пілдер сияқты ірі жануарлардың тіршілік етуінің үлгісі болып табылады.
- Диплодоктардың көзі үлкен болған, бұл оларға кең көру мүмкіндігін берді.
- Олардың мидың салыстырмалы түрде кіші болғанына қарамастан, сенсорлық қабілеттері дамыған.
- Диплодоктардың омыртқаларының ерекше құрылымы олардың ұзын денесіне қолдау көрсеткен.
Диплодоктар – палеонтологтар мен динозавр әуесқойлары үшін ерекше қызығушылық тудыратын жануарлар. Олар өздерінің ерекше дене құрылымымен және ұзақ өмір сүру тарихымен танымал. Бұл алып динозаврлар біздің планетамыздың бай және күрделі эволюциялық тарихын зерттеуге мүмкіндік береді. Диплодоктар тіршілік еткен уақыттар мен олардың қоршаған ортасы туралы мәліметтер бізге Жер тарихындағы маңызды кезеңдер туралы түсінік береді.
