Күн – біздің күн жүйеміздегі ең маңызды аспан денесі. Ол Жердегі өмірдің негізі болып табылады және энергияның негізгі көзі. Күннің күрделі құрылымы мен орасан зор әсері ғылым мен астрономияны үнемі қызықтырып, зерттеулерге жетелейді. Төменде Күн туралы ең қызықты және маңызды деректердің тізімі берілген.
- Күн – күн жүйесіндегі ең үлкен объект, оның диаметрі шамамен 1,39 миллион шақырымды құрайды.
- Күннің салмағы күн жүйесіндегі барлық денелердің жалпы салмағының 99,86 пайызын құрайды.
- Күн сутегі мен гелийдің термоядролық синтезі нәтижесінде энергия шығарады.
- Күннің жасы шамамен 4,6 миллиард жыл.
- Күннің ішкі температурасы шамамен 15 миллион градус Цельсийге жетеді.
- Күннің сыртқы қабаты – корона – миллиондаған градусқа дейін қызады.
- Күндегі әрбір фотон Жерге жеткенге дейін шамамен 100 мың жыл ішінде Күннің ішкі қабаттары арқылы қозғалады.
- Күннен шыққан жарық Жерге шамамен 8 минут 20 секундта жетеді.
- Күннің беткі температурасы шамамен 5500 градус Цельсийді құрайды.
- Күннің айналу жылдамдығы полюстерде баяу, ал экваторда тезірек – бір айналымды шамамен 25-35 күн ішінде жасайды.
- Күннің магнит өрісі өте күшті және ол күн дақтарының пайда болуына әсер етеді.
- Күндегі күн дақтары – температурасы төмен аудандар, олар Күннің басқа бөліктерінен қараңғы көрінеді.
- Күннің гравитациялық күші бүкіл күн жүйесінің планеталарын орбитада ұстап тұрады.
- Күннен шығатын ультракүлгін сәулелер Жердегі өмір үшін қауіпті, бірақ атмосфера бізді олардың зиянынан қорғайды.
- Күндегі жарылыстар мен корональды массалық шығарындылар Жердегі байланыс жүйелеріне әсер етуі мүмкін.
- Күн жүйесінің шекарасы шамамен 1 жарық жыл қашықтықта орналасқан, оны гелиосфера деп атайды.
- Күннің толық массалық жоғалуы оның 10 миллиард жылдан кейінгі ақ ергежейліге айналуына әкеледі.
- Күннің айналасында орбита бойымен қозғалып жатқан Жер өз осінен айналуына байланысты күн мен түн ауысуы болады.
- Күн Жердегі климаты реттейтін негізгі фактор болып табылады.
- Күннің айналасындағы барлық планеталар эллиптикалық орбитамен қозғалады.
Күн – ғаламның шексіз кеңістігіндегі ерекше жұлдыздардың бірі, бірақ ол бізге ең жақын және маңызды болып табылады. Оның орасан зор қуаты мен ұзақ өмірі біздің планетамыздағы өмірдің дамуына мүмкіндік берді. Болашақта да Күнді зерттеу ғылымның жаңа ашылымдарына және Жердегі өмірді түсінуге көмек болатыны сөзсіз.
