Венгр тілі – әлемдегі ең ерекше және күрделі тілдердің бірі, оның құрылымы мен сөздік қоры басқа еуропалық тілдерден айтарлықтай ерекшеленеді. Венгрияда және оның төңірегіндегі елдерде сөйленетін бұл тілдің бай тарихы мен ерекше грамматикасы бар. Венгр тілі угор тілдер тобына жатады және әлемде оны 13 миллионнан астам адам қолданады. Бұл тіл туралы көпшілігі білмейтін қызықты деректер мен фактілер бар.
- Венгр тілі фин-угор тілдер тобына жатады.
- Венгр тілі еуропалық тілдер арасында фин тіліне және эстон тіліне жақын.
- Венгрияда венгр тілі – ресми мемлекеттік тіл.
- Венгр тілін 13 миллионнан астам адам сөйлейді.
- Венгр тіліне тән ерекше қасиеттерінің бірі – агглютинация, яғни сөздерге қосымшалар жалғау арқылы жаңа сөздер жасау.
- Венгр тілінде 14 септік бар, бұл оны өте күрделі грамматикалық тіл етеді.
- Венгр тілі басқа еуропалық тілдермен салыстырғанда мүлдем өзгеше сөз тәртібі мен синтаксиске ие.
- Венгр тілі оңнан солға емес, солдан оңға қарай жазылады.
- Венгр тілінде грамматикалық жыныс жоқ, яғни ер немесе әйел есімдеріне тән ерекшеліктер болмайды.
- Венгр тілінің жазуы латын әліпбиіне негізделген, бірақ кейбір әріптер мен диакритикалық белгілер қосылған.
- Венгр тілінде «á», «é», «í», «ó», «ú», «ö», «ü» сияқты арнайы әріптер қолданылады.
- Венгр тіліндегі ең ұзын сөздердің бірі – «megszentségteleníthetetlenségeskedéseitekért», ол 44 әріптен тұрады.
- Венгр тілінде сөздердің реттілігі мағынаға әсер етпейді, өйткені грамматикалық мағынаны қосымшалар анықтайды.
- Венгр тілінде көптеген сөздер басқа тілдерден, әсіресе неміс, славян және латын тілдерінен алынған.
- Венгр тілінде етістіктердің әртүрлі шақтары мен райлары бар, олар өте күрделі жүйемен қолданылады.
- Венгр тілінде атау, ілік, табыс және жатыс септіктері кеңінен қолданылады.
- Венгр тіліндегі сын есімдер көп жағдайда зат есімнің алдында келеді.
- Венгр тілінде арнайы шақтар мен көмекші етістіктер арқылы өткен, осы және келер шақты білдіруге болады.
- Венгр тілінде сандардың атаулары да күрделі, мысалы, «жүз он бес» деген сан «száz tizenöt» деп айтылады.
- Венгр тілінде зат есімдер көпше түрге өзгереді, ал бұл грамматикалық ережелер кейде күрделі болып келеді.
- Венгр тілінде сөздің басында да, аяғында да дыбыстар өзгеріске ұшырай алады.
- Венгр тілінде құрмалас сөйлемдер жиі қолданылады, бұл оны күрделі тіл етеді.
- Венгр тілінде ресми және бейресми сөйлесу стилі айтарлықтай айырмашылықтар көрсетеді.
- Венгрияның көптеген аймақтарында диалектілер бар, бірақ олар бір-бірінен айтарлықтай ерекшеленбейді.
- Венгр тіліндегі арнайы сыпайылық формалары сөздің құрылысына байланысты өзгеріп отырады.
- Венгр тілі өзінің тарихи дамуы барысында бірнеше рет реформаға ұшырады, әсіресе ХІХ ғасырда.
- Венгр тілінде көптеген халық мақал-мәтелдері мен тұрақты тіркестер бар.
- Венгр тілінде тікелей сұрақтар қою үшін арнайы сөздер қолданылады, мысалы, «ki?» (кім?), «mi?» (не?).
- Венгр тілінде синтаксис ережелері сөздерді өзгерту арқылы мәнмәтінді өзгертуді мүмкін етеді.
- Венгр тілінде жұрнақтар мен жалғаулардың бай жүйесі бар, бұл оны сөзжасамда өте икемді тіл етеді.
- Венгр тілінде екпін әрдайым сөздің бірінші буынында болады.
- Венгр тілі Венгриядағы және оған жақын аймақтардағы ұлттық мектептерде міндетті пән ретінде оқытылады.
- Венгр тілінде «иә» деген сөз «igen», ал «жоқ» деген сөз «nem» деп айтылады.
- Венгр тіліндегі бір буынды сөздер өте сирек кездеседі, көпшілік сөздер көп буынды болып келеді.
- Венгр тілі өзінің лексикалық қорында фразеологизмдер мен метафораларға бай.
- Венгр тілі тарихи әдебиет пен мәдениетте маңызды рөл атқарды, мысалы, белгілі венгр ақыны Шандор Петефи осы тілде шығармалар жазған.
- Венгр тілінің көптеген сөздері тек белгілі бір аймақтарда қолданылады, бұл диалектілердің рөлін көрсетеді.
- Венгр тілінде бейресми тілде көптеген қысқартылған формалар қолданылады.
- Венгр тілінде жалпыға түсінікті стандартталған тіл нормалары қалыптасқан, бұл тілді үйренуді жеңілдетеді.
- Венгр тілін үйрену қиын, себебі оның грамматикасы күрделі және басқа тілдермен ұқсастығы аз.
Венгр тілі өзінің бай лексикалық қоры, күрделі грамматикасы және ерекше дыбысталуы арқылы әлемдегі ерекше тілдердің бірі болып табылады. Бұл тілдің үйренушілерін әрқашан қиындықтар мен қызықты мүмкіндіктер күтіп тұрады. Венгр тілінің бай тарихы мен мәдениеті оны тек тіл мамандары үшін ғана емес, сонымен қатар тарихшылар мен мәдениеттанушылар үшін де маңызды етеді. Венгр тілі әлі күнге дейін өзінің ерекшелігімен және әдемілігімен таңқалдырып келеді.
