Зейінді арттыруға не көмектеседі

Қазіргі таңда бір іске толық назар аудару барған сайын қиындап барады. Ақпараттың шектен тыс көптігі, үнемі келіп тұратын хабарламалар мен жұмысқа байланысты жүктемелер зейінді төмендетеді. Ал назар мен шоғырлану – үйрену, жұмыс істеу және күнделікті тапсырмаларды орындау үшін өте маңызды. Жақсы дамыған зейін ойды нақтылауға, шешім қабылдауға және қателіктерді болдырмауға көмектеседі. Сондықтан бұл қабілетті жақсартуға не ықпал ететінін білу – әр адам үшін өзекті. Осы мақалада назарды арттыратын тиімді тәсілдер қарастырылады.

Ортаны дұрыс ұйымдастыру

Айналадағы орта адамның ішкі күйі сияқты назарға әсер етеді. Жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру шоғырлануға кедергі емес, керісінше, оны күшейтетін фактор болуға тиіс.

• үстел үстінде тек қажетті заттарды ғана қалдырыңыз;
• жарық жеткілікті болсын, көмескі жарық көзге салмақ түсіреді;
• тыныштықты қамтамасыз етіңіз немесе бейтарап дыбыстық фонды пайдаланыңыз;
• ыңғайлы орындық пен биіктігі дұрыс үстел таңдаңыз;
• суды қасыңызда ұстаңыз, жиі орнынан тұруға себеп болмауы үшін.

Осындай ұсақ-түйек көрінетін, бірақ маңызды детальдар миға шоғырлануға көмектеседі және ақыл-ойдың айқындығын ұзақ уақыт сақтайды.

Зейінді қолдайтын пайдалы әдеттер

Адам күнделікті автоматты түрде орындайтын кейбір әрекеттері назарға оң немесе теріс әсер етуі мүмкін.

Төменде шоғырлануға көмектесетін пайдалы әдеттер берілген:

1. Тұрақты ұйқы. Ұйқының жеткіліксіздігі зейінді төмендетеді: тіпті бір сағаттық ұйқы жетіспеушілігі де бүкіл күнгі өнімділікке кері әсер етуі мүмкін. Ересек адамға жеті-тоғыз сағат ұйқы қажет. Күн сайын бір мезгілде ұйықтап, бір уақытта тұру ұсынылады.
2. Дене белсенділігі. Жеңіл жаттығулар мидағы қан айналымын жақсартып, нейрондардың жұмысын белсенді етеді. Таңғы серуен, жүзу немесе дене жаттығулары күнді сергек бастауға мүмкіндік береді. Күніне жиырма минут қозғалыс – мидың жұмысын жақсартудың қарапайым жолы.
3. Теңгерімді тамақтану. Витаминдер мен минералдардың жетіспеуі зейінді азайтып, тез шаршауға әкеледі. Омега‑3, темір және магнийге бай тағамдар ми белсенділігін қолдайды. Қант деңгейінің күрт ауытқуы ұйқышылдық тудыратындықтан, мұндай жағдайлардан аулақ болған жөн.
4. Күнді дұрыс жоспарлау. Адам күн ішінде не істейтінін нақты білгенде, ми қажетсіз ойлармен алаңдамайды. Уақытты нақты бөліп, тапсырмаларды ретімен орындау – тиімді шоғырланудың бір жолы. «Помидор әдісі» деп аталатын тәсіл жұмыс пен үзілісті кезектестіріп орындауға көмектеседі.

Назарды жаттықтыратын әдістер мен жаттығулар

Зейін – туғаннан берілетін қасиет емес, жаттықтыру арқылы дамитын дағды. Оны жетілдіру үшін арнайы жаттығулар бар.

• тыныс алуға назар аудару арқылы жасалатын медитация зейінді бір нүктеге шоғырландыруды үйретеді;
• айырмашылықтарды табу, мозаика құрау сияқты тапсырмалар бақылағыштықты дамытады;
• күрделі мәтінді дауыстап оқу – ақпаратты терең қабылдауға септігін тигізеді;
• шахмат, судоку және логикалық ойындар ми қызметін белсендіреді;
• күнделік жүргізіп, ойларды жазу – ішкі диалогты реттеп, артық ойдан арылуға көмектеседі.

Мұндай қарапайым әдістерді жиі қолдану бірнеше апта ішінде-ақ нақты нәтижелер бере бастайды.

Цифрлық гигиенаның әсері

Гаджеттер мен әлеуметтік желілер – қазіргі өмірдің ажырамас бөлігі. Бірақ дәл осы құралдар зейінді ең көп алаңдататын факторлар қатарына жатады.

Зейінді сақтап қалу үшін мынадай ережелерді ұстану ұсынылады:

1. Хабарламаларды сөндіріңіз. Телефондағы дыбыстар мен ескертпелер тіпті оларды елемеген кезде де назарыңызды бұзады. Жұмыс немесе оқу кезінде «мазаламаңыз» режимін қосқан жөн. Бұл әсіресе маңызды тапсырмаларды орындағанда өте тиімді.
2. Таймерді пайдаланыңыз. Әлеуметтік желілерде шектен тыс отыруды болдырмау үшін экран алдында өткізілетін уақытты бақылау қажет. FocusMe немесе Forest секілді қосымшалар телефонды қолдануды шектеуге көмектеседі. Олар жауапкершілік сезімін арттырып, уақытты ұтымды басқаруға мүмкіндік береді.
3. Сандық шектеулер енгізіңіз. Пошта немесе әлеуметтік желілерді тек белгілі бір уақытта тексеріңіз. Қалған уақытта гаджетті көзге түспейтін жерге қойыңыз. Бұл тапсырмалар арасында ой ауыстыру санын азайтады.
4. Экраннан үзіліс жасаңыз. Әр сағат сайын экраннан көзді алып, үзіліс жасаңыз. Бұл көздің шаршауын азайтып, жалпы энергия деңгейін көтереді. Қысқа серуен немесе көз жаттығулары жалпы күйді жақсартуға көмектеседі.

Сандық құрылғылардың әсерін азайту – мидың нақты істерге тереңірек шоғырлануына мүмкіндік береді.

Зейінді шоғырландыру қабілеті – үйренуге болатын дағды. Жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру, пайдалы әдеттер мен күнделікті жаттығулар ойлау процесін жақсартады. Әр адам өзіне тиімді тәсілдерді тәжірибе арқылы таба алады. Кішкентай өзгерістердің өзі уақыт өте келе үлкен нәтижелерге алып келуі мүмкін.