Мусака – Орта Шығыс, Балқан елдері және Жерорта теңізі аймағының дәстүрлі тағамдарының бірі. Әр аймақта бұл тағамның дайындалу тәсілі әртүрлі, бірақ негізінен көкөністер, ет, және соус қабаттарынан тұрады. Мусака өз тарихында көптеген мәдениеттердің әсерін қабылдап, түрлі нұсқаларға ие болды. Оны дайындау тәсілі мен ингредиенттер тізімі кеңінен тарағанымен, әр елдің өз ерекшеліктері бар.
- Мусака сөзі араб тіліндегі «мусакаа» сөзінен шыққан, ол «салқын тағам» дегенді білдіреді.
- Грек мусакасының ең танымал нұсқасы баклажан, қой еті, және бешамель соусынан тұрады.
- Түрік мусакасы, керісінше, қабаттап салынбайды және қызанақ соусында дайындалатын көкөністер мен ет қоспасынан тұрады.
- Балқан елдеріндегі мусака көбінесе картоптан және тартылған еттен дайындалады.
- Мусака балкандық халықтар арасында XIX ғасырда кең тараған тағам болды.
- Грек мусакасын жасаудың заманауи әдісін 1920 жылдары грек аспазы Николаос Целемендес енгізді.
- Әлемнің көптеген елдерінде мусака тағамы түрлі аспаздық байқауларда сыйлықтарға ие болды.
- Грекиядағы мусака қабаттарында баклажаннан бөлек, цукини мен картоп та пайдаланылады.
- Кейбір араб елдерінде мусака салқын күйінде, салат ретінде ұсынылады.
- Алжирде мусака көбіне қуырылған көкөністерден дайындалады және оны “татымалы қуырма” деп атайды.
- Ливанда мусака «мсаккаа» деп аталады және ол баклажан, ноқат, қызанақпен жасалған тағам.
- Египетте мусака негізінен баклажан, жасымық және томат соусынан дайындалады.
- Болгариядағы мусака қабаттарына жұмыртқа мен йогурт соусы қосылады.
- Мусака дайындалу уақыты бойынша күрделі тағамдардың бірі болып саналады, себебі әрбір қабатты жеке дайындау қажет.
- Әлемнің кейбір бөліктерінде мусака вегетариандық нұсқасында дайындалады, мұнда етті саңырауқұлақ немесе соя өнімдерімен алмастырады.
- Грек мусакасында қой еті дәстүрлі түрде қолданылады, бірақ заманауи нұсқаларында сиыр еті жиі пайдаланылады.
- Мусака дәстүрлі түрде пеште пісіріледі және ыстық күйінде беріледі.
- Мусака қалыңдығы 3-4 сантиметр болатын қабаттардан тұрады.
- Көптеген рецептерде мусака үстіне сүртілген ірімшік себіледі.
- Грекияда мусака көбінесе жазғы тағам ретінде ұсынылады, себебі баклажанның пісу уақыты осы мезгілге сәйкес келеді.
- Балқан елдерінің бірінде, Сербияда, мусака өте танымал тағамдардың бірі болып саналады.
- Мусаканың тәтті нұсқалары да бар, оларда баклажан орнына жемістер пайдаланылады.
- Мусака көне заманнан бері жасалып келе жатқан тағамдардың бірі, оның тарихы мыңдаған жылдарға созылады.
- Түрік мусакасы тек қызанақ соусымен емес, кейде йогуртпен де беріледі.
- Әзірбайжанда мусака негізгі тағам ретінде ғана емес, бүйір тағам ретінде де ұсынылады.
Мусака – бұл түрлі мәдениеттердің ерекшеліктерін біріктірген, бай тарихы бар тағам. Оның әртүрлі нұсқалары әр елде өздерінің ерекше рецептерімен дайындалады, бұл тағамның алуан түрлілігін көрсетеді. Мусака жасауға қажетті уақыт пен күш оны ерекше тағам етеді, және бұл тағамды әлемнің әр түкпірінде көруге болады. Осылайша, мусака әрқашан да дастарханға әкелінетін дәмді және тарихи тағам болып қалады.
