Нельсон Мандела – әлемнің әр түкпірінде бостандық пен әділеттіліктің символы ретінде танылған тұлға. Ол Оңтүстік Африканың апартеидке қарсы күресінің көшбасшысы болып, өзінің ұзақ өмірі мен күресін адам құқықтарын қорғауға арнады. Манделаның өмірі мен мұрасы тек бір ұлттың ғана емес, бүкіл әлемнің жүрегінде мәңгілік орын алды. Төменде оның өмірі мен қызметі туралы ең қызықты және маңызды фактілерді ұсынамын.
- Нельсон Мандела 1918 жылы 18 шілдеде Оңтүстік Африканың Мвезо ауылында дүниеге келген.
- Оның толық аты – Ролихлахла Нельсон Мандела.
- «Ролихлахла» есімі коса тілінде «бұзақы» деген мағынаны білдіреді.
- «Нельсон» есімін Манделаға бастауыш мектепте мұғалімі берген.
- Мандела Тхембу руынан шыққан, бұл ру Оңтүстік Африканың шығыс бөлігінде орналасқан.
- Ол алғашқы білімін жергілікті миссионерлік мектепте алған.
- Мандела Витватерсранд университетінде заң оқыған.
- Ол 1944 жылы Африка ұлттық конгресі (АНК) партиясына қосылды.
- 1944 жылы Мандела АНК-ның Жастар Лигасын құруға көмектесті.
- 1952 жылы ол «Апатияға қарсы кампанияны» ұйымдастырды, бұл оның Оңтүстік Африкадағы апартеидке қарсы қозғалысқа қатысуының бастамасы болды.
- Мандела мен Оливер Тамбо 1952 жылы Йоханнесбургте алғашқы қара нәсілді заңгерлік кеңсені ашты.
- 1956 жылы Мандела қылмыстық әрекеттерге қатысты айыпталып, ұзақ уақыт сот процесіне қатысуға мәжбүр болды.
- Ол 1961 жылы саботаж әрекеттеріне байланысты түрмеге жабылды.
- 1962 жылы Мандела тұтқындалып, 27 жылға сотталды.
- Мандела 1964 жылы Роббен аралына жіберілді, онда ол 18 жылын өткізді.
- Оның тұтқынға алынуы халықаралық назарды аударды, бұл апартеид режиміне қарсы наразылықтардың күшеюіне әкелді.
- 1982 жылы Мандела Полсмур түрмесіне ауыстырылды.
- Ол тұтқында болған кезде өзінің әйелі Винни Манделаға хат жазып тұрды.
- 1985 жылы Оңтүстік Африканың үкіметі Манделаны шартты түрде босатуды ұсынды, бірақ ол бас тартты.
- Мандела 1990 жылы 11 ақпанда босатылды.
- Ол бостандыққа шыққаннан кейін бірден АНК-ның президенті болып тағайындалды.
- 1991 жылы Оңтүстік Африка Республикасындағы апартеид жүйесі ресми түрде жойылды.
- 1993 жылы Мандела Нобель бейбітшілік сыйлығымен марапатталды.
- 1994 жылы Мандела Оңтүстік Африканың алғашқы қара нәсілді президенті болып сайланды.
- Ол президент болған кезде «Ұлт әкесінің» атағына ие болды.
- Мандела өзінің президенттік кезеңінде ұлттық келісім мен бейбітшілік орнатуға ерекше көңіл бөлді.
- Ол 1999 жылы президенттік өкілеттігін аяқтап, саясаттан кетті.
- Мандела спортты апартеидтен кейінгі ұлтты біріктіру құралы ретінде пайдаланды.
- Ол 1995 жылы регби бойынша әлем чемпионатының финалында жеңімпаздарды марапаттау рәсіміне қатысты, бұл оқиға Оңтүстік Африканың ұлт ретінде бірігуінің символы болды.
- 1999 жылы Мандела БҰҰ-ның Құрметті Елшісі болып тағайындалды.
- 2002 жылы Мандела АҚТҚ/ЖҚТБ-мен күреске өз үлесін қосты.
- Оның атымен бірнеше халықаралық бейбітшілік және әділеттік сыйлықтар аталды.
- 2009 жылы БҰҰ 18 шілдені «Нельсон Мандела күні» деп жариялады.
- Мандела 67 жылын қоғамдық қызметке арнады.
- Ол өзінің өмірі туралы бірнеше кітап жазды, олардың ішінде «Ұзақ жолға жүру» атты автобиографиясы ең танымал.
- Манделаның ұстанымы бойынша, әрбір адамның қадір-қасиеті мен құқықтары құрметтелуі тиіс.
- Ол 2013 жылы 95 жасында дүниеден озды.
- Манделаның жерлеу рәсімі әлемнің көптеген елдерінің көшбасшылары мен өкілдерінің қатысуымен өтті.
- Оның мұрасы Оңтүстік Африканың және бүкіл әлемнің адам құқықтарын қорғаудағы күресінің символы болып қалды.
Нельсон Манделаның өмірі мен күресі – адамзаттың әділеттілік пен теңдік жолындағы табандылығының жарқын үлгісі. Оның мұрасы бүгінгі күні де өзекті болып, көптеген адамдарды шабыттандыруда. Әлемге оның өмірі арқылы ұсынылған сабақтар біздің қоғамымызды жақсартуға үлес қосуда және болашақ ұрпаққа үміт пен сенім береді.
