Таяу Шығыс – әлемдік тарихтың, мәдениеттің, діндердің және саяси оқиғалардың орталығы болған аймақ. Бұл аймақта сан ғасырлар бойы әртүрлі өркениеттер, халықтар мен империялар дамыды. Таяу Шығыс қазіргі әлемдік саясатта да маңызды орын алады, себебі ол мұнай өндірісі, геосаяси қақтығыстар мен діни айырмашылықтармен байланысты. Осы аймақты тереңірек түсіну үшін оның тарихи және қазіргі заманғы ерекшеліктеріне назар аударайық.
- Таяу Шығыс әлемдегі ең ежелгі өркениеттердің бесігі саналады – Месопотамия, мысалы, адамзаттың алғашқы жазба жүйелерінің бірін жасады.
- Осы аймақта үш негізгі монотеистік дін – ислам, христиандық және иудаизм – туындады.
- Египеттегі Гиза пирамидалары Таяу Шығыстағы әлемнің жеті кереметтерінің бірі болып саналады.
- Парсы шығанағы – әлемдегі ең ірі мұнай қорларының біріне ие аймақ.
- Вавилон қаласы Таяу Шығыстағы ежелгі өркениеттердің орталығы болды және оның Хаммурапи заңдары адамзаттың алғашқы заңнамалық кодекстерінің бірі ретінде белгілі.
- Иранның Персеполис қаласы ежелгі Парсы империясының астанасы болған және бүгінде маңызды археологиялық ескерткіш болып саналады.
- Израиль мен Палестина арасындағы қақтығыстар Таяу Шығыстың саяси жағдайын күрделендіретін негізгі факторлардың бірі болып табылады.
- Араб әлемі 7 ғасырда исламның таралуымен бірікті және Араб халифатының құрыла бастауына ықпал етті.
- Таяу Шығыстың су тапшылығы аймақтың ауыл шаруашылығы мен экономикалық дамуында маңызды мәселе болып табылады.
- Стамбул қаласы – екі құрлықта (Еуропа мен Азияда) орналасқан жалғыз ірі қала.
- Суэц каналы Таяу Шығыста орналасқан және ол әлемдегі ең маңызды теңіз сауда жолдарының бірі ретінде қызмет етеді.
- Сауд Арабиясы – исламның ең қасиетті қалалары Мекке мен Медина орналасқан ел.
- Таяу Шығыстағы Кувейт, Катар, Сауд Арабиясы секілді елдерде халықтың жан басына шаққандағы табысы өте жоғары, мұнайға байланысты экономикалық өсім есебінен.
- Ливанның Бейрут қаласы бір кездері «Шығыстың Парижі» атанған, себебі оның мәдени және қаржылық маңызы зор болды.
- Сириядағы азаматтық соғыс Таяу Шығыстың тұрақсыздықтың басты көздерінің бірі болып қала беруде.
- Йемен Таяу Шығыстағы ең кедей елдердің бірі саналады, оның саяси жағдайы тұрақсыз әрі гуманитарлық дағдарыс жағдайында.
Таяу Шығыс – тарихи маңыздылығымен қатар қазіргі әлемдегі күрделі саяси және экономикалық динамикасы бар аймақ. Мұндағы әрбір елдің тарихы мен мәдениеті бай және әртүрлі. Аймақтағы ресурстардың байлығы, геостратегиялық орналасуы және діни маңызы оны жаһандық назарда ұстап отыр. Таяу Шығыстың болашағы халықаралық саяси жағдайдың өзгеруіне және жергілікті тұрғындардың әлеуметтік-экономикалық жағдайының жақсаруына байланысты болады.
